Tác dụng của thiền định đối với nhà đầu tư

Tác dụng của thiền định đối với nhà đầu tư

Nhiều nhà đầu tư lừng danh trên thế giới đều thừa nhận thiền định góp phần quan trọng vào thành công của họ. Chẳng hạn, Ray Dalio (Bridgewater Associates) đã chia sẻ rằng ông tập thiền đều đặn suốt 42 năm qua, và “hơn bất kỳ yếu tố nào khác, thiền định chính là lý do dẫn đến thành công của tôi”. Ông cũng cho biết thiền giúp tạo ra sự bình tĩnh nội tâm, khiến mọi diễn biến thị trường “như chuyển động chậm lại,” giúp ông đối mặt dễ dàng “như một ninja trong trận chiến”. Paul Tudor Jones II (Tudor Investment) cũng nổi tiếng với thực hành thiền định. Ông là đồng sáng lập Trung tâm Khoa học Thiền tại Đại học Virginia (UVA) – nơi nghiên cứu mối quan hệ giữa thiền và kinh doanh – và được CFA Institute xếp vào nhóm các nhà đầu tư công khai tập thiền định. Tương tự, Daniel S. Loeb (Quỹ Third Point) cho biết ông bắt đầu thiền từ năm 1995, và tại một diễn đàn có cả Đức Đạt Lai Lạt Ma, ông khẳng định “thiền định không chỉ dành cho tăng lữ và ẩn sĩ… nó có thể cải thiện cuộc sống và công việc của tất cả chúng ta”. Ngoài ra, các quỹ đầu tư và tổ chức tài chính lớn như Goldman Sachs, BlackRock, Morgan Stanley… cũng đã triển khai chương trình thiền định cho nhân viên

Thiền định đã được chứng minh mang lại nhiều lợi ích thiết thực giúp nhà đầu tư nâng cao hiệu quả làm việc, bao gồm:

Cải thiện khả năng ra quyết định: Nghiên cứu cho thấy thiền định giúp con người duy trì nhận thức về hiện tại và loại bỏ những quan ngại về quá khứ hay tương lai. Qua thực nghiệm, những người thực hành thiền thường tập trung hơn vào hiện tại, nhờ đó giảm tình trạng quyết định dựa trên “chi phí chìm” (sunk-cost bias) – ví dụ như giữ cổ phiếu lỗ chỉ vì đã đầu tư nhiều vào nó. Kết quả là họ ít bị chi phối bởi cảm xúc tiêu cực, đưa ra quyết định sáng suốt hơn. Đây là hiệu quả của việc tạo ra khoảng “ngừng ý” giữa tác nhân kích thích (đột ngột) và phản ứng, giúp loại bỏ các thành kiến thiên kiến trong quyết định đầu tư

Kiểm soát cảm xúc, giảm lo âu và stress: Thiền định giúp kích hoạt vùng vỏ não trước trán (liên quan đến khả năng lên kế hoạch và điều tiết cảm xúc) thay vì vùng hạch hạnh nhân (liên quan đến phản ứng sợ hãi), từ đó làm giảm mức độ lo âu và kích thích căng thẳng (cortisol) trong cơ thể. Theo một nghiên cứu tổng hợp, “hàng chục công trình” chỉ ra thiền giảm stress và cortisol, giúp khả năng tư duy của người tập được cải thiện đáng kể. Trong thực tế, Ray Dalio chia sẻ khi cảm thấy căng thẳng, ông có thể dừng công việc giữa giờ và thiền một lúc để “căng thẳng cuốn trôi đi”. Thiền định thường xuyên khiến nhà đầu tư giữ được sự điềm tĩnh ngay cả trong khủng hoảng: họ tránh bán tháo hoảng loạn khi thị trường xấu, thậm chí có thể “mua vào khi mọi người khác bán” nhờ kỷ luật tâm lý tốt hơn. Một nghiên cứu tại Đại học Thammasat (Thái Lan) cũng phát hiện các trader tập thiền thường có hiệu suất giao dịch tốt hơn – họ kỷ luật hơn và ít bán tháo hoảng loạn trước tin xấu

Tăng khả năng tập trung và sáng tạo: Các nghiên cứu thần kinh học chỉ ra thiền định làm tăng độ dày của vỏ não trước trán (liên quan đến chú ý và nhận thức bản thân), tăng chất xám ở những vùng não điều khiển trí nhớ và xử lý cảm xúc, và kéo dài khả năng tập trung. Ngoài ra, tập thiền còn gắn liền với cải thiện khả năng chú ý đến chi tiết và hiệu suất sáng tạo hơn. Nhiều nhà đầu tư cho rằng sau thiền, ý tưởng sáng tạo mới thường xuất hiện bất chợt – Dalio ví von việc nghĩ ra ý tưởng như sau một “vụt ý tưởng” trong phòng tắm nóng, tương tự cảm giác sau khi thiền.

Nâng cao hiệu suất đầu tư: Tổng hợp từ các khía cạnh trên, thiền định góp phần trực tiếp cải thiện hiệu quả đầu tư. Nhờ giảm bớt thiên kiến và duy trì tâm thế điềm tĩnh, nhà đầu tư có thể ra quyết định hợp lý hơn và tuân thủ kỷ luật giao dịch. Nghiên cứu tại Thái Lan ghi nhận nhóm tập thiền đạt kết quả giao dịch cao hơn so với nhóm đối chứng. Hơn nữa, một số chuyên gia nhận định thiền định đã trở thành “chìa khóa” giúp các nhà quản lý quỹ hàng đầu tư duy độc lập và đạt được hiệu suất vượt trội

Các phát biểu từ Ray Dalio, Daniel Loeb, Paul Tudor Jones… cùng nghiên cứu khoa học đã khẳng định vai trò tích cực của thiền định trong môi trường tài chính. Dalio chia sẻ: “Thiền định, hơn bất kỳ yếu tố nào khác, chính là lý do cho thành công của tôi”. Một trong những cách thành công nhanh nhất là bắt chước những người đã thành công trước đó. Nhiều nhà đầu tư lớn trên thế giới đã sử dụng thiền định như một công cụ hữu hiệu giúp nâng cao hiệu quả đầu tư và ra quyết định, vậy tại sao chúng ta không học theo họ và bắt đầu thực hành thiền?

Chu Tuấn Phong

FILI

– 09:00 17/05/2025