Một loạt giao dịch trị giá hơn 620 tỷ đồng vừa được Công ty CP Ô tô TMT (TMT Motors; HOSE: TMT) công bố, trong đó phần lớn liên quan đến các công ty do lãnh đạo chi phối hoặc người thân đứng tên vay vốn. Việc rút nguồn lực tài chính để phục vụ cho các thực thể riêng đặt ra câu hỏi về quản trị và quyền lợi cổ đông.
Cụ thể, ngày 12/6/2025, Công ty CP Ô tô TMT công bố Nghị quyết HĐQT thông qua hàng loạt giao dịch với bên liên quan trong năm 2025, với tổng giá trị lên tới 623 tỷ đồng. Danh sách các giao dịch cho thấy nhiều khoản đáng chú ý khi lãnh đạo TMT Motors vay tiền trực tiếp từ doanh nghiệp, hoặc bán hàng cho các công ty do chính họ sở hữu và kiểm soát.
Trong đó, ông Bùi Văn Hữu – Chủ tịch HĐQT TMT là người đứng tên trong 3 giao dịch lớn: Vay vốn cá nhân từ TMT trị giá 150 tỷ đồng; TMT mua hàng từ Công ty CP Kinh doanh và Dịch vụ số 8, nơi ông Hữu sở hữu 69,85% vốn và giữ chức Chủ tịch HĐQT, với giá trị lên tới 200 tỷ đồng.
Ngoài ra, ông Hữu còn là Chủ tịch HĐQT TMT Sài Gòn – đối tác trong một giao dịch trị giá 150 tỷ đồng bán hàng cho TMT.
Cùng lúc, công ty cũng cho bà Trịnh Thị Hồng Lê – vợ của một thành viên HĐQT vay cá nhân 3 tỷ đồng. Một thành viên HĐQT khác là ông Vũ Đình Phong cũng được nhắc đến trong giao dịch 50 tỷ đồng với Công ty CP Cơ khí Xây dựng và Tư vấn Thiết kế 30-4, nơi ông giữ vai trò Chủ tịch.
Tất cả các giao dịch trên đều được TMT mô tả là “đảm bảo nguyên tắc công bằng, không có điều khoản gây bất lợi cho công ty”, đồng thời đã được Đại hội đồng cổ đông ủy quyền và Hội đồng quản trị phê duyệt hợp lệ.
Xét về bản chất, nguồn lực tài chính của TMT đang được chuyển hóa vào tay các lãnh đạo và công ty riêng của họ. Việc cho vay cá nhân không kèm thông tin về tài sản bảo đảm, lãi suất, thời hạn hoàn trả, hay mua hàng từ công ty người nội bộ, đều là những điểm dễ dẫn đến xung đột lợi ích, đặc biệt trong môi trường doanh nghiệp đại chúng.
Ở góc độ cổ đông, loạt giao dịch này làm dấy lên lo ngại về việc sử dụng vốn không phục vụ cho hoạt động cốt lõi, trong khi rủi ro tài chính lại thuộc về TMT nếu các khoản vay hoặc hợp đồng thương mại phát sinh chậm trễ hoặc nợ xấu.
Không loại trừ khả năng, đây là một cơ chế “rút tiền hợp pháp” thông qua hình thức cho vay, mua bán nội bộ, vốn rất khó kiểm soát nếu công ty không có hệ thống quản trị hiện đại và cơ chế giám sát độc lập.
Đáng chú ý, tổng số tiền TMT dự kiến giải ngân để cho nhóm lãnh đạo vay cá nhân và giao dịch với công ty liên quan lên đến 553 tỷ đồng, tương đương gần 1/3 tổng tài sản tại thời điểm 31/3/2025 (1.731 tỷ đồng). Trong khi đó, nợ phải trả của TMT lên tới 1.585 tỷ đồng, cao gấp hơn 10 lần vốn chủ sở hữu chỉ vỏn vẹn 146 tỷ đồng.
Nhìn vào kết quả kinh doanh và thu nhập quản trị, năm 2024, TMT ghi nhận khoản lỗ kỷ lục 325 tỷ đồng, nhưng thu nhập của Hội đồng quản trị lại tăng vọt. Ông Bùi Văn Hữu – Chủ tịch HĐQT – được trả thù lao 5,4 tỷ đồng, gấp hơn 2 lần mức 2,5 tỷ đồng của năm 2023. Ông Nguyễn Quốc Công, một thành viên HĐQT, nhận 3,2 tỷ đồng, tăng gần 1 tỷ đồng so với năm trước đó.
Trong khi đó, doanh nghiệp đang dồn lực chuyển hướng sang mảng xe điện. Từ năm 2023, TMT bắt đầu hợp tác với SAIC-GM-Wuling Automobile (Trung Quốc) để phân phối các dòng ô tô điện phổ thông tại thị trường Việt Nam. Với kinh nghiệm lắp ráp các thương hiệu như Cửu Long, Tata, Howo và DFSK, TMT đã đầu tư dây chuyền xe điện tại Hưng Yên với công suất 30.000 xe/năm, và đang cân nhắc nâng lên 60.000 xe/năm.
Năm 2023, TMT bán được 591 xe điện, tăng lên 1.358 xe trong năm 2024. Kế hoạch năm 2025 là bán 3.404 xe, với hai mẫu chủ lực: Hongguang Mini EV (giá từ 197–231 triệu đồng) và Bingo (giá 399–469 triệu đồng). Ngoài ra, công ty dự kiến ra mắt một mẫu xe điện siêu nhỏ 2 chỗ ngồi với tham vọng thay thế xe máy.
Để hỗ trợ hệ sinh thái xe điện, TMT còn đặt mục tiêu xây dựng 30.000 trạm sạc (tương đương 60.000 súng sạc) trong giai đoạn 2025–2030 – một kế hoạch đầu tư lớn giữa bối cảnh tài chính nội bộ vẫn đang chịu áp lực.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/thay-gi-tu-viec-chu-tich-tmt-motors-bui-van-huu-muon-vay-khoan-tien-lon-tu-cong-ty-1384419.html
