Sau nhiều năm ảm đạm, đã có nhiều hơn phiên đấu giá cổ phần doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ tháng gần đây. Tuy nhiên, kết quả đạt được vẫn còn cách xa mục tiêu đề ra.
Chưa bớt cảnh “chợ chiều”
Từ đầu năm 2025 đến nay, số phiên đấu giá cổ phần trên 2 Sở Giao dịch chứng khoán rất hiếm hoi. Ngoài đợt đấu giá quyền mua cổ phiếu chào bán ra công chúng của Công ty Đầu tư Tài chính Nhà nước TP.HCM (HFIC) có khoảng 14 nhà đầu tư trúng giá, hầu hết các phiên đều chỉ thu hút rất ít nhà đầu tư tham gia. Đặc biệt, tại các phiên đấu giá toàn bộ lô cổ phần, thường chỉ có 2 nhà đầu tư đăng ký mua, nhà đầu tư trúng giá là bên đưa ra mức giá nhỉnh hơn.
Tổng công ty Du lịch Hà Nội (Hanoi Tourist) gần đây là một trong những đơn vị khá tích cực triển khai phương án thoái vốn. Với 3 phiên đấu giá cổ phần tại doanh nghiệp, chỉ duy nhất cổ phần của Công ty CP Khách sạn và Du lịch Bảo Việt (Bảo Việt Resort) tìm được người mua. Đây cũng là chủ đầu tư dự án này tại khu du lịch sinh thái Mũi Né, Phan Thiết đã có nhiều năm “đắp chiếu”. Từ các đợt thoái vốn trước, doanh nghiệp này đã xuất hiện cổ đông mới. Không loại trừ khả năng, nhóm cổ đông này cũng là bên mua trong đợt đấu giá vừa qua.
Cổ phần hóa doanh nghiệp – chất xúc tác thu hút dòng vốn gián tiếp nước ngoài. Ảnh: TL
Ở chiều ngược lại, nhiều trường hợp không thành công phần nào cho thấy sự thận trọng của thị trường. 2 doanh nghiệp khác do Hanoi Tourist nắm giữ cổ phần gồm Công ty CP Du lịch Hà Nội – Quảng Bình và Công ty CP Du lịch Hà Nội – Hạ Long đều nằm trong kế hoạch thoái vốn từ lâu. Đây cũng là những công ty được lập ra để đầu tư dự án, song tiến độ chậm, triển vọng khởi động lại còn mờ mịt, có thể là nguyên nhân khiến nhà đầu tư dè chừng.
Tương tự, đợt đấu giá cổ phần Domesco (DMC) của Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) đã nhiều lần lên kế hoạch tổ chức, nhưng đều sớm huỷ do không có nhà đầu tư đăng ký mua. Tuy Domesco là doanh nghiệp niêm yết, hoạt động kinh doanh tăng trưởng tốt cùng mức cổ tức cao đều đặn, mức giá chào bán gấp đôi thị giá trên sàn khiến thương vụ nhưng không mấy hấp dẫn, nhất là khi cổ đông lớn nhất của DMC là Abbott Laboratories (Chile) Holdco SpA đã nắm sở hữu chi phối (51,68% vốn).
Năm 2017 từng là giai đoạn “vàng” của hoạt động cổ phần hóa khi có tới 70 doanh nghiệp Nhà nước lên sàn. Trong đó, có những cái tên lớn như Sabeco hay Petrolimex, tạo hiệu ứng mạnh mẽ thu hút dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài. Tuy nhiên, các năm qua, công tác cổ phần hoá và thoái vốn Nhà nước chững lại. Theo các chuyên gia, một trong các vướng mắc lớn nhất nằm ở khâu định giá doanh nghiệp.
Để hiện thực hóa cơ hội từ dòng vốn khi thị trường chứng khoán được nâng hạng, “hàng hóa” phải đủ chất lượng và thu hút được sự quan tâm của nhà đầu tư. Khu vực doanh nghiệp Nhà nước từng đóng góp nhiều cơ sở hàng hoá các năm trước. Tuy nhiên, các kế hoạch lên sàn hiện tại phần lớn đến từ các tân binh thuộc nhóm doanh nghiệp tư nhân hoặc công ty con của các doanh nghiệp đã niêm yết. Trong khi đó, vẫn còn rất nhiều tập đoàn, tổng công ty chưa cổ phần hoá hay giảm phần vốn góp nhà nước hiện nay.
Thực tế, không khí “chợ chiều” vẫn bao trùm dù Chính phủ đã nhiều lần thúc đẩy tiến độ. Giữa năm 2025, tại Chỉ thị 16/CT-TTg, Chính phủ đã yêu cầu đẩy nhanh quyết toán cổ phần hóa, nộp tiền thu từ thoái vốn về ngân sách. Các cơ chế, chính sách về cổ phần hóa, thoái vốn đã được ban hành khá đầy đủ và đang tiếp tục hoàn thiện để đảm bảo công khai, minh bạch, tối đa hóa lợi ích Nhà nước. Đồng thời, cơ quan Nhà nước cũng tập trung tháo gỡ vướng mắc để hạn chế thất thoát vốn, tài sản.
Thông tin từ Bộ Tài chính cho biết, vẫn chưa có doanh nghiệp nào được phê duyệt phương án cổ phần hóa hay thoái vốn mới nửa đầu năm nay. Tính đến 31/12/2024 đã có 118 doanh nghiệp được phê duyệt đề án cơ cấu lại theo Quyết định 360/QĐ-TTg. Giai đoạn 2021 – 2024, Nhà nước đã thoái vốn tại 15 doanh nghiệp với giá trị 405,2 tỷ đồng, thu về 656,9 tỷ đồng. Số thu thực tế từ bán vốn giai đoạn 2021 – 2023 đạt 14.617 tỷ đồng, trong khi giá trị dự kiến thu giai đoạn 2024 – 2025 lên tới gần 48.000 tỷ đồng.
Tăng tốc chạy nước rút?
Theo kế hoạch, tháng 10/2025 sẽ có 5 phiên đấu giá cổ phần trên 2 Sở Giao dịch. Trong đó, đáng chú ý là thương vụ bán trọn lô cổ phần của Viwaseen và Tổng công ty Điện tử và Tin học Việt Nam (Vietronics) – đều do SCIC sở hữu. 2 phiên này có giá khởi điểm lần lượt 1.231 tỷ đồng và 964 tỷ đồng, song mức định giá cao hơn nhiều so với thị giá và giá trị sổ sách.
Vietronics (mã VEC – UPCoM) dù sở hữu quỹ đất lớn vẫn còn lỗ lũy kế, thanh khoản chỉ vài chục nghìn cổ phiếu/phiên. Giá khởi điểm 25.000 đồng/cổ phiếu cũng cao gấp đôi thị giá. Giá đấu cổ phần Viwaseen cũng cao gấp 2 lần giao dịch trên sàn. Tuy nhiên, với nhà đầu tư có tiềm lực tài chính và tầm nhìn dài hạn, việc nắm quyền chi phối có thể mở ra cơ hội đánh thức giá trị tài sản đang “ngủ quên” trong các doanh nghiệp này.
Sau 3 năm Quyết định 1479/QĐ-TTg phê duyệt Kế hoạch sắp xếp lại doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) giai đoạn 2022 – 2025 được ban hành, tiến độ cổ phần hóa và thoái vốn vẫn chậm hơn kỳ vọng. Giữa tháng 5/2025, Chính phủ ban hành Quyết định 13/2025/QĐ-TTg sửa đổi, bổ sung một số điều về phân loại doanh nghiệp nhà nước, thoái vốn và chuyển đổi sở hữu. Đáng chú ý, bên cạnh yêu cầu cơ quan đại diện chủ sở hữu có trách nhiệm triển khai thực hiện Kế hoạch sắp xếp lại doanh nghiệp, Quyết định này cũng thêm điều khoản cho phép cơ quan đại diện chủ sở hữu đề xuất, gửi Bộ Tài chính để tổng hợp, báo cáo Thủ tướng đối với việc chuyển đổi sở hữu, sắp xếp lại, thoái vốn của doanh nghiệp khác với lộ trình ban đầu.
Từ phía cơ quan quản lý, mới đây Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã nhấn mạnh, việc sắp xếp các doanh nghiệp của Nhà nước cũng được thực hiện quyết liệt, đồng bộ và dứt điểm cùng với việc sắp xếp đơn vị sự nghiệp. Theo Công văn 59-CV/BCĐ, Bộ Tài chính được giao chủ trì phối hợp với Bộ Nội vụ, các bộ, ngành quản lý doanh nghiệp nhà nước liên quan nghiên cứu, đề xuất phương án sắp xếp doanh nghiệp nhà nước và bộ máy bên trong phù hợp với tình hình mới. Với những quy định mới cùng quyết tâm của cơ quan quản lý, kỳ vọng có nhiều chuyển động trong năm khép lại lộ trình cơ cấu lại DNNN giai đoạn 2021 – 2025.
.png)
Nguồn: https://stockbiz.vn/tin-tuc/thoai-von-nha-nuoc-tai-doanh-nghiep-se-tang-nhiet/35896124
