Kinh tế tư nhân được kỳ vọng là động lực tăng trưởng quan trọng nhất của Việt Nam nhưng vẫn đang ‘lớn về lượng, yếu về chất’.
Ngày 5-6, Báo Người Lao Động tổ chức Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025 phiên thảo luận thứ hai với chủ đề “Kinh tế tư nhân: Gỡ rào cản – Giao trọng trách”.
PGS-TS Trần Đình Thiên, Ủy viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng, cho rằng: Khu vực tư nhân đang từng bước khẳng định vị thế và được trao một sứ mệnh chưa từng có đó là trở thành động lực chủ lực của tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, thực lực còn yếu và năng lực cạnh tranh còn hạn chế đang là rào cản lớn nhất khiến khu vực này chưa thể phát huy trọn vẹn vai trò được kỳ vọng.
Kinh tế tư nhân: Lớn về lượng, yếu về chất
Theo PGS.TS Đình Thiên, khoảng 95–96% doanh nghiệp tư nhân có quy mô nhỏ và siêu nhỏ, kéo theo hạn chế về nguồn lực, năng lực quản trị lẫn khả năng cạnh tranh.
Đáng chú ý, cơ cấu xuất khẩu đang nghiêng về phía doanh nghiệp FDI, trong khi xuất khẩu từ khu vực nội địa sụt giảm. Nguy cơ phụ thuộc vào khu vực FDI ngày càng lớn. Do đó, vị thế của khu vực tư nhân cần được đặc biệt lưu tâm, nhất là trong bối cảnh Mỹ đang áp dụng các biện pháp thuế đối ứng.
Các địa phương cần thay đổi tư duy. Không chỉ ưu tiên thu hút doanh nghiệp lớn mà phải nuôi dưỡng hệ sinh thái cho doanh nghiệp trong nước phát triển. Đừng để doanh nghiệp nhỏ và lớn như khoai tây rời rạc trong một sọt. Cần tạo chính sách liên kết để doanh nghiệp lớn có trách nhiệm lan tỏa, hỗ trợ các doanh nghiệp khác cùng phát triển.
TS. Trần Du Lịch, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế TP.HCM
Kinh tế tư nhân cần môi trường cạnh tranh công bằng, minh bạch. Ảnh: T.L
Từ góc nhìn doanh nghiệp, bà Lý Kim Chi – Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TP.HCM cho biết thêm: “Ở một số lĩnh vực, doanh nghiệp vẫn cảm nhận được tư duy quản lý theo hướng không quản được thì cấm thay vì tư duy kiến tạo. Đây chính là rào cản lớn nhất khiến doanh nghiệp tiếp tục gặp khó khăn trong quá trình thực thi pháp luật và phát triển sản xuất, kinh doanh.
Ông Trần Anh Dũng, Giám đốc điều hành Công ty CP Phát triển Hùng Hậu, nhấn mạnh mong muốn lớn nhất của doanh nghiệp là phải xóa bỏ tình trạng “trên thông, dưới tắc” và phải cải cách thủ tục hành chính một cách thực chất. Đồng thời, cần tạo dựng môi trường kinh doanh thuận lợi, khuyến khích doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và có hệ sinh thái hỗ trợ cả về tài chính lẫn phi tài chính.
.png)
Ông Nguyễn Tử Quảng, Tổng giám đốc Tập đoàn BKAV.
Cần hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch
TS. Trần Du Lịch nhấn mạnh: “Môi trường kinh doanh phải sạch nước mới lớn được cá. Người làm ăn chân chính chỉ cần sự yên tâm, còn người làm ăn không minh bạch thì không nên có đất sống. Nền tảng của kinh tế thị trường chính là hành lang pháp lý minh bạch, công bằng và ổn định.”
Ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vietravel, chỉ ra 6 điểm yếu lớn của doanh nghiệp tư nhân gồm thiếu vốn, khó tiếp cận tài chính; năng lực quản trị yếu; nguồn nhân lực kém chất lượng; thiếu đầu tư cho đổi mới, sáng tạo; thiếu liên kết chuỗi giá trị và thiếu hiểu biết pháp luật.
Ngành du lịch được xem là lĩnh vực kinh tế mũi nhọn nhưng nguồn nhân lực đang gặp trở ngại vô cùng nghiêm trọng. Đó là có tới 80% lao động trong ngành du lịch chưa qua đào tạo, chỉ khoảng 20% được đào tạo từ trình độ sơ cấp trở lên. Đồng thời, hệ thống pháp luật chồng chéo khiến doanh nghiệp tư nhân khó vận hành hiệu quả.
Theo ông Kỳ, giải pháp đưa ra là Nhà nước cần xây dựng chính sách “may đo” để khắc phục từng điểm yếu cụ thể. Ví dụ, chúng ta hiện thiếu một bộ cơ chế đánh giá và quản trị doanh nghiệp tư nhân nhằm đo lường đúng chất lượng của doanh nghiệp. Riêng về chuyển đổi số, cần có hệ thống quản trị số dành riêng cho doanh nghiệp tư nhân, phù hợp với từng quy mô.
Chuyển đổi hộ kinh doanh không chỉ là câu chuyện về vốn
Ông Phan Đình Tuệ – Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM nhận định: Để chuyển đổi từ mô hình hộ kinh doanh lên doanh nghiệp còn rất nhiều rào cản, không chỉ về vốn mà còn về nhận thức. Khi một cá nhân chuyển đổi thành doanh nghiệp, các quy định pháp luật và thể chế phải thay đổi cho phù hợp, đồng thời người chủ doanh nghiệp cần theo kịp các yêu cầu về quản trị, tài chính…
Chúng ta cần có cách thức hỗ trợ giúp họ tự tin hơn trong quá trình chuyển đổi. Một hộ kinh doanh nhỏ như một tiệm tạp hóa mà phải lập báo cáo tài chính thì thực sự rất khó
Trong bối cảnh đó, theo ông Tuệ, cần có sự hỗ trợ từ các ngân hàng, không chỉ về vốn mà còn về công cụ quản lý. Một số ngân hàng đang phối hợp với doanh nghiệp công nghệ để cung cấp phần mềm kế toán, quản trị (thậm chí miễn phí) cho doanh nghiệp siêu nhỏ và hộ kinh doanh đang trong quá trình chuyển đổi.
Ông Nguyễn Tử Quảng, Tổng giám đốc Tập đoàn BKAV cho rằng để doanh nghiệp công nghệ tư nhân Việt Nam có thể bứt phá, điều quan trọng nhất là phải tạo dựng một môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch và cạnh tranh sòng phẳng.
Doanh nghiệp rất cần một hành lang pháp lý rõ ràng, ổn định, tạo điều kiện cho tư nhân tự do sáng tạo, chấp nhận rủi ro và theo đuổi các chiến lược dài hạn. Không phân biệt giữa doanh nghiệp nhà nước và tư nhân trong việc tiếp cận cơ hội và nguồn lực, nhất là trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo.
PGS.TS Trần Đình Thiên nhấn mạnh: Sức ép cải cách từ Trung ương là rất lớn nhưng các địa phương cũng cần hành động quyết liệt hơn nữa. TP.HCM với vai trò đầu tàu kinh tế, được kỳ vọng sẽ là nơi dẫn dắt tiến trình này, giúp doanh nghiệp tư nhân ngày càng lớn mạnh.
“Tuy nhiên, trách nhiệm không chỉ thuộc về Nhà nước. Doanh nghiệp cũng cần thể hiện vai trò chủ động, không trông chờ vào cơ chế xin – cho mà phải tự đổi mới và kiến tạo, để không phụ lòng tin và kỳ vọng từ xã hội” – ông Thiên nói.
THÙY LINH
Nguồn: https://stockbiz.vn/tin-tuc/ts-tran-du-lich-dung-de-doanh-nghiep-nho-va-lon-nhu-khoai-tay-roi-rac-trong-mot-sot/32882331
