Tập đoàn Hoa Sen (HSG) và Thép Nam Kim (NKG) từ lâu đã nổi lên như hai đối thủ cạnh tranh trực tiếp và quyết liệt nhất trên thị trường tôn mạ. Đây là một cuộc so kè không chỉ về thị phần, mà còn về chiến lược và tầm nhìn phát triển trong một ngành công nghiệp mang tính chu kỳ cao, chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi các biến động kinh tế vĩ mô, giá nguyên vật liệu đầu vào và sức khỏe của ngành xây dựng. Việc phân tích cuộc đối đầu này mang lại một góc nhìn sâu sắc về sự dịch chuyển chiến lược và vị thế của các doanh nghiệp hàng đầu trong ngành.
Sự phân hóa chiến lược này đặt ra một câu hỏi lớn về tương lai ngành tôn mạ, và cuộc đối đầu giữa HSG và NKG sẽ là phép thử rõ ràng nhất cho hai triết lý kinh doanh này.
1. Diễn Biến Thị Phần: Cuộc Đua Giữa Kẻ Giữ Ngôi và Người Thách Thức
Thị trường tôn mạ Việt Nam trong thập kỷ qua đã chứng kiến một cuộc rượt đuổi ngoạn mục về thị phần. Ban đầu, Hoa Sen gần như độc chiếm ngôi vương với vị thế không thể lay chuyển. Tuy nhiên, sự trỗi dậy mạnh mẽ của Nam Kim đã tạo ra một thế cục cạnh tranh song mã, nơi kẻ thách thức không ngừng bám đuổi quyết liệt người dẫn đầu.
1.1. Tập đoàn Hoa Sen (HSG): Hành Trình Từ Đỉnh Cao Đến Nỗ Lực Giữ Vững Vị Thế
Từng được xem là biểu tượng của ngành tôn mạ Việt, Hoa Sen đã có một giai đoạn hoàng kim khi vươn lên dẫn đầu tuyệt đối. Vào thời kỳ đỉnh cao 2012-2015, doanh nghiệp này chiếm lĩnh tới 40% thị phần tôn mạ trong nước.
Tuy nhiên, chính giai đoạn huy hoàng này cũng là khởi nguồn cho những quyết định chiến lược sai lầm, khi sự tự tin thái quá đã đẩy HSG lấn sân sang các lĩnh vực không cốt lõi, khiến vị thế độc tôn của doanh nghiệp bắt đầu bị xói mòn. Các nguồn phân tích cho rằng doanh nghiệp đã “lơ là sản phẩm tôn mạ mà quay sang ganh đua với Hòa Phát” và có những “đam mê bất động sản”. Chiến lược dàn trải này đã khiến HSG phải trả giá bằng chính thị phần cốt lõi của mình. Đà sụt giảm được thể hiện qua những con số rõ ràng:
• Thị phần giảm 4% chỉ sau một năm kể từ thời kỳ đỉnh cao.
• Lùi về mức 31% vào năm 2020.
• Đến quý II/2025, thị phần của HSG chỉ còn 27,1%.
Dù vẫn giữ được vị trí số một, nhưng rõ ràng HSG đã mất gần 13 điểm % thị phần so với hơn một thập kỷ trước, cho thấy áp lực cạnh tranh ngày càng lớn.
1.2. Thép Nam Kim (NKG): Cuộc Bứt Phá Ngoạn Mục Lên Vị Trí Á Quân
Ngược lại với sự chững lại của đối thủ, Thép Nam Kim đã tận dụng khoảng trống thị trường một cách ngoạn mục, cho thấy khả năng thực thi và tập trung vào ngành kinh doanh cốt lõi là yếu tố quyết định cho sự tăng trưởng bền vững. Xuất phát từ một vị thế khiêm tốn với chỉ vỏn vẹn 4% thị phần vào năm 2011, NKG đã cho thấy một tốc độ tăng trưởng “ngoạn mục”.
Chỉ trong chưa đầy 5 năm, Nam Kim đã bứt phá mạnh mẽ để vươn lên ngôi vị á quân, chiếm 15,2% thị phần vào năm 2016. Kể từ đó, công ty duy trì đà phát triển ổn định, củng cố vị thế trong nước và đẩy mạnh xuất khẩu. Đến cuối quý II/2025, NKG vững vàng ở vị trí thứ hai với 16,3% thị phần, bám sát nút ngay sau đối thủ truyền kiếp Hoa Sen.
Sự thay đổi trong cán cân thị phần này cũng phản ánh rõ nét qua bức tranh kết quả kinh doanh đầy biến động của hai doanh nghiệp.
2. Phân Tích Hiệu Suất Kinh Doanh: Những Con Sóng Chu Kỳ
Bản chất của ngành thép là tính chu kỳ, với lợi nhuận biến động mạnh mẽ theo nhịp đập của nền kinh tế, giá cả hàng hóa và nhu cầu xây dựng. Cả HSG và NKG đều không nằm ngoài quy luật này, kết quả kinh doanh của họ đã trải qua những giai đoạn thăng trầm rõ rệt, đặc biệt trong những năm gần đây.
2.1. So Sánh Lợi Nhuận Giai Đoạn 2021 – 2025
Giai đoạn 5 năm gần đây đã khắc họa rõ nét nhất tính chu kỳ của ngành thép, từ đỉnh cao kỷ lục đến vực sâu khó khăn và quá trình phục hồi sau đó.
.png)
Phân tích các điểm nổi bật:
• Đỉnh cao 2021: Cả hai doanh nghiệp cùng ghi nhận mức lợi nhuận kỷ lục trong lịch sử (HSG đạt 4.313 tỷ đồng, NKG đạt 2.225 tỷ đồng) nhờ hưởng lợi từ giá thép tăng phi mã và nhu cầu bùng nổ trên toàn cầu.
• Sụt giảm nghiêm trọng: Ngay sau đỉnh cao, ngành thép bước vào giai đoạn khó khăn. Năm 2022, lợi nhuận của HSG “bốc hơi” 94%, trong khi NKG lần đầu tiên báo lỗ (-124 tỷ đồng) sau hơn một thập kỷ hoạt động.
• Quá trình phục hồi: Từ năm 2023, cả hai bắt đầu quá trình phục hồi chậm rãi nhưng chắc chắn, thể hiện qua các con số lợi nhuận dương trở lại và tăng trưởng dần qua từng năm.
2.2. Kết Quả Kinh Doanh Quý III/2025: Góc Nhìn Trái Chiều
Kết quả kinh doanh quý III/2025 cho thấy sự phân hóa rõ rệt, phản ánh trực tiếp chiến lược thị trường khác nhau mà hai công ty đang theo đuổi.
• Đối với HSG: Doanh nghiệp hưởng lợi lớn từ sự phục hồi mạnh mẽ của thị trường nội địa. Lợi nhuận ròng quý III/2025 dự kiến tăng trưởng ấn tượng 244% so với cùng kỳ (svck). Biên lợi nhuận gộp cũng được cải thiện đáng kể, tăng 4.7 điểm % svck nhờ tồn kho nguyên liệu HRC giá thấp và giá bán phục hồi.
• Đối với NKG: Bức tranh kinh doanh của Nam Kim cho thấy sự tương phản rõ rệt giữa kỳ vọng và thực tế. Ban đầu, các dự báo cho thấy LN ròng Q3/2025 có thể tăng 38% svck nhờ chi phí vận chuyển hạ nhiệt. Tuy nhiên, kết quả thực tế lại đáng thất vọng khi LN ròng giảm 25% svck. Nguyên nhân là do sự sụt giảm nghiêm trọng của doanh thu (-27% svck) và biên lợi nhuận gộp (giảm 4 điểm % svck) vì thị trường xuất khẩu quá yếu đã tác động tiêu cực mạnh hơn nhiều so với dự kiến. Sản lượng xuất khẩu giảm sâu tới 62% svck đã triệt tiêu hoàn toàn lợi ích từ chi phí vận tải giảm.
Những kết quả kinh doanh trái chiều này không phải là ngẫu nhiên, mà là hệ quả trực tiếp từ hai lối rẽ chiến lược mà mỗi công ty đã lựa chọn cho tương lai của mình.
3. Chiến Lược: Tương Lai Nào Cho Các “NKG VÀ HSG “?
Dù cùng xuất phát từ ngành tôn mạ, HSG và NKG hiện đã chọn hai con đường phát triển hoàn toàn khác biệt. HSG đang thực hiện một cuộc dịch chuyển chiến lược táo bạo từ sản xuất thâm dụng vốn sang mô hình kinh doanh tập trung vào chiều sâu của chuỗi phân phối và thương mại dịch vụ. Ngược lại, NKG lựa chọn trung thành với mô hình sản xuất truyền thống nhưng đặt cược vào chiều rộng công nghệ và quy mô để chiếm lĩnh các thị trường ngách có giá trị gia tăng cao.
3.1. Hoa Sen: Tập Trung Vào Hệ Thống Phân Phối và Chuỗi Bán Lẻ “Hoa Sen Home”
Chiến lược của Hoa Sen được xây dựng dựa trên phương châm “mua tận gốc, bán tận ngọn”. Thay vì tiếp tục đầu tư vào các nhà máy mới, ban lãnh đạo đã có một quyết định táo bạo.
Chủ tịch Lê Phước Vũ đã tuyên bố sẽ không đầu tư mở rộng sản xuất nữa, đồng thời bán hết các tài sản không liên quan để dồn toàn lực cho kế hoạch chuyển đổi sang mô hình hệ thống siêu thị vật liệu xây dựng Hoa Sen Home. Chiến lược này nhằm đưa Hoa Sen từ một nhà sản xuất đơn thuần trở thành một nhà phân phối và bán lẻ hàng đầu.
Minh chứng rõ nét cho định hướng này được thể hiện trên bảng cân đối kế toán cuối quý III/2025, khi khoản mục hàng tồn kho của HSG lên tới hơn 5.000 tỷ đồng, chiếm khoảng 1/3 tổng tài sản của công ty.
3.2. Nam Kim: Trung Thành Với Sản Xuất và Mở Rộng Công Suất
Ngược lại với HSG, Nam Kim chọn “ở lại đường cũ” nhưng với một tầm nhìn mới: tiếp tục trung thành với hoạt động sản xuất, mở rộng công suất và đầu tư vào công nghệ cao để tạo ra các sản phẩm có giá trị gia tăng lớn hơn.
Dự án trọng điểm của NKG là nhà máy Nam Kim Phú Mỹ với tổng vốn đầu tư lên đến 4.500 tỷ đồng. Đây không chỉ là một dự án mở rộng quy mô, mà còn là bước đi chiến lược để phát triển các sản phẩm mới như thép điện từ silic – một loại vật liệu quan trọng cho ngành công nghiệp ô tô điện và thiết bị công nghệ cao.
Sự dồn lực cho sản xuất của Nam Kim được thể hiện qua con số chi phí xây dựng dở dang trên bảng cân đối kế toán, đạt hơn 3.900 tỷ đồng vào cuối quý III/2025, tăng gấp 12 lần so với đầu năm.
4. Triển Vọng và Rủi Ro: Con Đường Phía Trước
Mỗi con đường chiến lược đều đi kèm với những cơ hội và thách thức riêng. Thành công trong tương lai sẽ phụ thuộc vào khả năng thực thi của ban lãnh đạo và sự linh hoạt trong việc ứng phó với những biến động không ngừng của thị trường.
4.1. Phân Tích Động Lực Tăng Trưởng
• Toàn Ngành: Ngành thép nói chung được kỳ vọng sẽ hưởng lợi từ các yếu tố vĩ mô tích cực như:
o Sự phục hồi của thị trường nội địa với sản lượng dự báo tăng 21% svck.
o Giải ngân vốn đầu tư công mạnh mẽ, dự kiến tăng 18% vào năm 2025.
o Nguồn cung bất động sản dân dụng dần phục hồi.
• Đối với HSG: Động lực tăng trưởng chính đến từ việc củng cố và mở rộng hệ thống bán lẻ Hoa Sen Home. Chiến lược này giúp doanh nghiệp hưởng lợi trực tiếp và nhanh nhất từ sự ấm lên của thị trường xây dựng nội địa.
• Đối với NKG: Tiềm năng tăng trưởng của NKG mang tính dài hạn hơn, gắn liền với các yếu tố:
o Nhà máy tôn Phú Mỹ dự kiến vận hành giai đoạn 1 từ cuối quý II/2026, hứa hẹn nâng cao năng lực sản xuất và chất lượng sản phẩm.
o Gia tăng thị phần nội địa để bù đắp cho sự sụt giảm của kênh xuất khẩu.
o Kỳ vọng lợi nhuận ròng năm 2026 có thể tăng trưởng 48% svck khi thị trường ổn định trở lại và các dự án mới đi vào hoạt động.
4.2. Đánh Giá Các Rủi Ro và Thách Thức
• Rủi ro chung:
o Áp lực cạnh tranh từ thép giá rẻ của Trung Quốc vẫn là một thách thức lớn.
o Nguy cơ nguồn cung nhà ở không phục hồi mạnh mẽ như kỳ vọng có thể ảnh hưởng đến nhu cầu chung.
• Đối với HSG:
o Rủi ro từ việc không mở rộng sản xuất có thể làm mất dần lợi thế cạnh tranh về quy mô, chi phí và công nghệ trong dài hạn so với các đối thủ.
o Thách thức trong việc quản lý và vận hành hiệu quả một chuỗi bán lẻ quy mô lớn, phức tạp.
• Đối với NKG:
o Rủi ro từ thị trường xuất khẩu tiếp tục ảm đạm do các rào cản thương mại và thuế phòng vệ thương mại tại các thị trường lớn như EU, Mỹ.
o Rủi ro tài chính liên quan đến khoản đầu tư khổng lồ vào nhà máy mới và việc gia tăng nợ vay để tài trợ cho dự án.
5. Kết Luận: Cuộc Đua Vẫn Còn Bỏ Ngỏ
Cuộc so kè giữa Hoa Sen và Nam Kim là một minh chứng điển hình cho sự năng động và cạnh tranh của thị trường tôn mạ Việt Nam. Hai doanh nghiệp, từ cùng một vạch xuất phát, đã lựa chọn hai ngã rẽ chiến lược hoàn toàn đối lập: HSG đặt cược vào chiều sâu của hệ thống phân phối, trong khi NKG đặt cược vào chiều rộng của năng lực sản xuất.
Cuối cùng, cuộc đối đầu này không chỉ là về thị phần, mà là một phép thử cho hai triết lý kinh doanh đối lập: Liệu sự linh hoạt và khả năng làm chủ thị trường bán lẻ của Hoa Sen có thể vượt qua sức mạnh công nghệ và lợi thế về quy mô sản xuất mà Nam Kim đang xây dựng cho tương lai? Câu trả lời sẽ định hình lại toàn bộ ngành tôn mạ Việt Nam trong thập kỷ tới.
LINK video phân tích của bài viết:
Nguồn: https://stockbiz.vn/tin-tuc/tu-ke-dan-dau-den-vi-the-bi-de-doa-hoa-sen-phai-lam-gi-de-giu-ngai-vang/36603647
