PGS.TS Trần Đình Thiên – nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, bức tranh kinh tế tư nhân hiện nay vừa sáng, vừa trầm. Trong bối cảnh đó, ngân sách nhà nước tăng tới 28,3%, khiến chúng ta đặt ra câu hỏi: Doanh nghiệp khó khăn, nhưng ngân sách vẫn tăng là vì sao?”.
Kinh tế tư nhân vừa sáng, vừa trầm
Tại Hội thảo “Từ TP. HCM ra các tỉnh vệ tinh – Cơ hội mới cho bất động sản”, PGS.TS Trần Đình Thiên – nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho hay, bức tranh kinh tế tư nhân hiện nay vừa sáng, vừa trầm. Cả nước có hơn 940.000 doanh nghiệp tư nhân và khoảng 5 triệu hộ kinh doanh, đóng góp 50% GDP, hơn 30% ngân sách nhà nước và tạo việc làm cho 82% lao động. Tuy nhiên, phần lớn là doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa, dễ bị tổn thương trước biến động thị trường.
PGS.TS Trần Đình Thiên, Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam.
Chỉ trong quý 1/2024, có 59.900 doanh nghiệp gia nhập thị trường, nhưng 73.900 doanh nghiệp rút lui, tăng 22,8% so với cùng kỳ. Con số này tiếp tục lặp lại trong 7 tháng đầu năm 2025: 174.000 doanh nghiệp mới thành lập, song có tới 144.400 doanh nghiệp rời bỏ thị trường, tăng 15,1%.
Trong khi đó, nền kinh tế vĩ mô lại ghi nhận nhiều điểm sáng: GDP 6 tháng đầu năm tăng 7,52% so với 6,42% cùng kỳ, lạm phát chỉ 3,27%, thấp hơn mức 4,08% năm trước. Xuất nhập khẩu đều tăng mạnh, lần lượt 14,4% và 17,9%. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng 9,8%, trong đó khu vực nhà nước dẫn dắt với 14,82%, khu vực tư nhân, dân cư chỉ đạt 7,5%. Tín dụng tăng 16%, 6 tháng đạt 9,9%.
“Tuy nhiên, ngân sách nhà nước tăng tới 28,3% đã gây ra câu hỏi: Doanh nghiệp khó khăn, nhưng ngân sách vẫn tăng là vì sao?” Ông Thiên nêu vấn đề.
Vị chuyên gia lý giải: Một phần nguyên nhân là thị trường bất động sản sôi động. Giá đất tại các đô thị lớn, đặc biệt TP. HCM và các tỉnh vệ tinh tăng cao đã kéo theo tăng thu từ tiền sử dụng đất, thuế chuyển nhượng bất động sản và các khoản phí liên quan.
Tuy nhiên, dòng tiền trong nền kinh tế vẫn “tắc” do hàng nghìn dự án bị đình trệ hoặc vướng mắc về thủ tục, vốn và giải phóng mặt bằng. Điều này tạo ra nghịch lý, ngân sách tăng nhờ bất động sản, nhưng phần lớn doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ vẫn vất vả xoay sở vốn, thanh toán chi phí và duy trì hoạt động, phản ánh điểm trầm còn tồn tại trong bức tranh kinh tế tổng thể.
“Tăng trưởng tín dụng cao và lạm phát thấp cho thấy vòng quay tiền ra nền kinh tế còn chậm, nền kinh tế vẫn rất khát vốn. Hiện cả nước có khoảng 2.900 dự án gặp vướng mắc hoặc tạm dừng với tổng vốn gần 6 triệu tỷ đồng, riêng TP.HCM, 504 dự án đình trệ, quy mô gần 7 triệu m² đất”, ông Thiên cảnh báo.
Chính sách không chỉ là ưu đãi mà cần sự khác biệt
Để đạt tăng trưởng cao bền vững, PGS.TS Trần Đình Thiên nhấn mạnh cần động lực phát triển mới và khác biệt. Theo đó, chính sách hỗ trợ không chỉ là ưu đãi, mà là giải phóng nguồn lực, bảo đảm tự do kinh doanh và cạnh tranh bình đẳng, giảm thanh kiểm tra, tránh hình sự hóa quan hệ kinh tế, dân sự. Nhà nước cũng thúc đẩy khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, phát triển tập đoàn kinh tế tầm cỡ quốc tế, tạo động lực lan tỏa cho toàn nền kinh tế.
.jpg)
Chính sách hỗ trợ không chỉ là ưu đãi, mà là giải phóng nguồn lực, bảo đảm tự do kinh doanh và cạnh tranh bình đẳng, giảm thanh kiểm tra, tránh hình sự hóa quan hệ kinh tế, dân sự.
Ông Thiên nhấn mạnh: “Không có lý do gì để doanh nghiệp Việt không bứt phá và nền kinh tế Việt Nam không vươn mình mạnh mẽ trong giai đoạn mới”. Từ TP. HCM đến các tỉnh vệ tinh, từ dòng vốn bất động sản tới các dự án công nghệ, cơ hội đang mở ra cho những doanh nghiệp đủ tầm nhìn, sáng tạo và dám bứt phá.
Về phần mình, để cộng đồng doanh nghiệp phát triển, ông Nguyễn Hồng Sơn, Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương đưa ra 3 kiến nghị quan trọng đối với cộng đồng doanh nghiệp và các hiệp hội.
Thứ nhất, từng doanh nghiệp và hiệp hội cần nghiên cứu, nắm vững nội dung Nghị quyết 68 về kinh tế tư nhân cũng như các văn bản thể chế hóa như Nghị quyết 198 của Quốc hội và Nghị quyết 139 của Chính phủ.
“Việc hiểu đúng, hiểu đủ sẽ giúp doanh nghiệp xác định rõ định hướng phát triển, lựa chọn chiến lược phù hợp và tận dụng được tối đa các cơ chế, chính sách hỗ trợ của Nhà nước”, ông nhấn mạnh.
Thứ hai, các hiệp hội doanh nghiệp phải thực sự trở thành cầu nối giữa doanh nghiệp và Nhà nước. Điều này không chỉ dừng ở việc phản ánh những khó khăn, vướng mắc của hội viên, mà còn cần chủ động tổng hợp kiến nghị, đề xuất chính sách mới, góp phần hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển bền vững.
Thứ ba, bản thân doanh nghiệp tư nhân phải nâng cao năng lực nội tại và tinh thần trách nhiệm xã hội.
Cụ thể là tích cực đổi mới sáng tạo, đầu tư vào công nghệ hiện đại, nâng cao năng suất lao động, chủ động tham gia vào các chuỗi giá trị và chuỗi cung ứng toàn cầu. Đồng thời quan tâm tới phát triển xanh, phát triển bền vững, bảo vệ môi trường và thực hiện đầy đủ trách nhiệm với người lao động cũng như cộng đồng.
Nguồn: https://stockbiz.vn/tin-tuc/vi-sao-doanh-nghiep-dang-kho-khan-nhung-thu-ngan-sach-van-tang/34909119
