Thị trường chứng khoán thời gian gần đây đang chứng kiến một nghịch lý đáng chú ý, trong khi thanh khoản thị trường duy trì ở mức khá cao, nhiều thương vụ thoái vốn Nhà nước lại rơi vào cảnh “vắng bóng” nhà đầu tư. Theo dữ liệu từ Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), hàng loạt phiên đấu giá cổ phần đã không thể tổ chức do không có nhà đầu tư đăng ký mua.
Trường hợp mới nhất là thương vụ Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) dự kiến đấu giá 6,05% vốn tại Ngân hàng TMCP Hàng hải Việt Nam (MSB).
Lô cổ phần được chào bán với giá khởi điểm 18.239 đồng/cổ phiếu, cao hơn khoảng 40% so với thị giá, tương ứng tổng giá trị hơn 3.400 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến hết thời hạn đăng ký và đặt cọc, không có bất kỳ nhà đầu tư nào tham gia, khiến phiên đấu giá không đủ điều kiện tổ chức.
Trước đó, VNPT cũng từng lên kế hoạch bán toàn bộ hơn 10 triệu cổ phiếu tại Công ty CP Viễn thông – Tin học Bưu điện, tương ứng 31,43% vốn điều lệ. Với giá khởi điểm hơn 74.000 đồng/cổ phiếu, tổng giá trị lô cổ phần xấp xỉ 750 tỷ đồng, nhưng kết quả vẫn là một phiên đấu giá “trắng” người mua.
Tình trạng tương tự diễn ra tại nhiều doanh nghiệp khác. Tổng Công ty Xi măng Việt Nam (Vicem) không thể bán được toàn bộ cổ phần tại Công ty CP Vicem Vận tải Hoàng Thạch, dù giá khởi điểm cho cả lô chỉ hơn 10 tỷ đồng.
Các phiên đấu giá cổ phần tại Công ty CP Tấm lợp – Vật liệu Xây dựng Đồng Nai cũng rơi vào cảnh không có nhà đầu tư tham gia.
Danh sách các thương vụ “ế khách” còn kéo dài với những cái tên như Tổng công ty Trực thăng Việt Nam, Công ty Thuốc lá Việt Nam (Vinataba), hay các đợt chào bán cổ phần do VietinBank, SCIC và Petrovietnam thực hiện.
Điểm chung dễ nhận thấy ở các thương vụ này là mức giá chào bán thường cao hơn đáng kể so với giá thị trường hoặc kỳ vọng sinh lời của nhà đầu tư.
Trong bối cảnh thị trường chứng khoán đã trải qua một nhịp tăng mạnh, nhà đầu tư trở nên thận trọng hơn với các thương vụ yêu cầu bỏ ra số tiền lớn, nhưng biên an toàn lại không rõ ràng.
Việc mua cổ phần qua đấu giá với mức giá cao hơn thị giá khiến nhà đầu tư phải chấp nhận rủi ro “lỗ ngay khi mua”, điều khó được chấp nhận trong môi trường đầu tư ngày càng cạnh tranh.
Ở góc nhìn rộng hơn, các chuyên gia cho rằng thất bại của nhiều phiên thoái vốn không chỉ đến từ câu chuyện giá. Thông tin công bố về doanh nghiệp chào bán trong nhiều trường hợp còn hạn chế, thiếu sức thuyết phục để nhà đầu tư sẵn sàng đặt cược dài hạn.
Một số doanh nghiệp Nhà nước sau cổ phần hóa vẫn chưa cải thiện rõ rệt về quản trị, hiệu quả kinh doanh hoặc triển vọng tăng trưởng, khiến nhà đầu tư khó nhìn thấy “câu chuyện” đủ hấp dẫn để xuống tiền.
Ngoài ra, phương thức đấu giá cả lô với quy mô lớn cũng là rào cản. Việc yêu cầu nhà đầu tư thanh toán một lần số tiền lên tới hàng trăm, thậm chí hàng nghìn tỷ đồng khiến tệp nhà đầu tư tiềm năng bị thu hẹp đáng kể, trong khi các nhà đầu tư tổ chức lớn lại có xu hướng ưu tiên mua gom trên thị trường thứ cấp với mức giá linh hoạt hơn.
Theo giới phân tích, để các thương vụ thoái vốn Nhà nước đạt hiệu quả, cần có sự điều chỉnh đồng bộ từ cách xác định giá khởi điểm đến phương thức chào bán. Việc bám sát hơn với diễn biến thị trường, chia nhỏ lô cổ phần hoặc cải thiện chất lượng thông tin công bố có thể giúp thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư.
Quan trọng hơn, bản thân doanh nghiệp được thoái vốn cần chứng minh được triển vọng tăng trưởng và khả năng tạo giá trị sau khi Nhà nước rút lui. Khi đó, thoái vốn mới không chỉ là “bán cổ phần”, mà trở thành một cơ hội đầu tư thực sự hấp dẫn đối với thị trường.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/vi-sao-nha-dau-tu-khong-may-man-ma-voi-loat-thuong-vu-thoai-von-nha-nuoc-tai-msb-vinataba-1420944.html
