Ngành chuối Việt Nam đang có nhiều kỳ vọng xuất khẩu, tuy nhiên theo các doanh nghiệp, để đạt mục tiêu tỷ USD thì ngành hàng này vẫn cần thêm nhiều yếu tố thúc đẩy.
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), cho biết chuối hiện là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang các thị trường Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Âu.
Trong 6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu chuối Việt Nam đạt 233 triệu USD, tăng gần 55% so với cùng kỳ năm trước. Với kết quả này, ngành chuối đang mang lại nhiều kỳ vọng cho người nông dân, các hợp tác xã và doanh nghiệp.
Chuối Việt tăng tốc nhờ chất lượng ổn định, hướng đến giấc mơ 4 tỷ USD
Gần đây, tờ Nikkei Asia (Nhật Bản) nhận định chuối Việt Nam đang từng bước giành lấy thị phần của các đối thủ cạnh tranh nhờ độ tươi ngon và giá cả hợp lý.
Thống kê thương mại của Nhật Bản cho thấy năm 2024, nước này đã nhập khẩu 33.000 tấn chuối từ Việt Nam, gần gấp 14 lần so với năm 2019. Riêng tháng 7/2025, lượng chuối Việt Nam xuất khẩu sang khu vực Tokyo đã tăng hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm trước.
Dù thị phần tại Nhật Bản mới chỉ đạt gần 3,3%, mức tăng trưởng này vẫn được xem là ấn tượng, thách thức vị thế thống trị của chuối Philippines trong nhiều thập kỷ qua.
Ông Nguyễn Văn Mười, Phó Tổng thư ký Vinafruit, nhìn nhận sự tăng trưởng này không phải ngẫu nhiên mà là kết quả từ những lợi thế cạnh tranh nhất định. Đầu tiên là lợi thế về thuế quan. Nhờ Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), thuế nhập khẩu chuối Việt Nam vào Nhật Bản hiện tương đối thấp (khoảng 5,4% và có lộ trình xóa bỏ hoàn toàn vào năm 2028), tạo lợi thế về giá so với nhiều nguồn cung khác.
Bên cạnh đó, chi phí sản xuất và vận chuyển cũng là hai yếu tố chính tạo nên giá thành cạnh tranh cho chuối Việt Nam. So với Philippines hay các nhà cung cấp Nam Mỹ, Việt Nam có khoảng cách địa lý gần hơn, giúp giảm chi phí logistics. Ngoài ra, dịch bệnh Panama khiến sản lượng chuối tại Philippines sụt giảm cũng đã tạo thêm cơ hội để chuối Việt Nam mở rộng thị phần.
Đáng chú ý, trong những năm gần đây, chất lượng và mẫu mã chuối Việt Nam đã được cải thiện rõ rệt, đáp ứng tốt các tiêu chí về chất lượng, an toàn và giá cả của các thị trường nhập khẩu.
Quả chuối Việt Nam đang ngày càng tăng tốc tại Nhật Bản. ẢNH: THU HÀ
Phó tổng thư ký Vinafruit cũng thông tin thêm, không chỉ Nhật Bản mà Trung Quốc, Hàn Quốc hay châu Âu cũng là các thị trường tiềm năng. Trong đó, Trung Quốc là thị trường trọng điểm của doanh nghiệp Việt.
Số liệu từ Vinafruit cho thấy trong năm 2024, Việt Nam đã xuất khẩu trên 625.000 tấn chuối sang thị trường này, trị giá 261 triệu USD, tăng 28% về lượng và 7% về giá trị. Trong khi đó, Philippines vốn là một quốc gia có thế mạnh về chuối lại ghi nhận mức sụt giảm đến 32% về lượng và 39% về giá trị tại thị trường này.
Về giá cả, thống kê của hải quan Trung Quốc cho thấy giá chuối Việt Nam nhập khẩu trung bình trong năm 2024 là hơn 418 USD/tấn, giảm 13,5% so với năm 2023 và thấp hơn đáng kể so với các nước như Ecuador (667,6 USD/tấn) hay Campuchia (642,3 USD/tấn).
Tại thị trường Hàn Quốc, tính đến tháng 6/2025, chuối là loại trái cây mang lại giá trị xuất khẩu cao nhất cho Việt Nam, vượt qua cả xoài, thanh long, dưa hấu… với kim ngạch đạt 25,4 triệu USD, dù giảm 19% so với cùng kỳ.
Ở góc độ doanh nghiệp, nhiều đơn vị đang ghi nhận lợi nhuận lớn từ ngành hàng này. Trong báo cáo tài chính quý II/2025, Công ty CP Hoàng Anh Gia Lai cho biết mảng trái cây, đặc biệt là chuối, đang là động lực tăng trưởng doanh thu chính. Theo đó, chuối mang về gần 2.000 tỷ đồng, chiếm hơn 85% tổng doanh thu và tăng 78% so với quý II/2024, giúp công ty đạt lợi nhuận gộp gần 888 tỷ đồng, tăng 84%.
Trước đó, ANA Group (tập đoàn sở hữu hãng hàng không lớn thứ hai Nhật Bản) đã ký hợp đồng bao tiêu 1.500 ha chuối của Hoàng Anh Gia Lai tại Lào, giúp sản phẩm này hiện diện rộng rãi trên thị trường Nhật Bản.
Tại diễn đàn “Giải pháp tăng sức cạnh tranh, thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm trái cây có lợi thế” do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tổ chức mới đây, ông Phạm Quốc Liêm, Chủ tịch HĐQT Công ty Unifarm, cũng đặt nhiều kỳ vọng vào cây chuối. Theo ông Liêm, nếu doanh nghiệp đầu tư vào khoa học kỹ thuật để nâng giá trị trên mỗi hecta lên 20.000 USD, ngành chuối Việt Nam có thể thu về đến 4 tỷ USD mỗi năm.
Ngành chuối vẫn cần nhiều trợ lực
Theo ông Nguyễn Văn Mười, ngành chuối Việt Nam còn nhiều dư địa phát triển, nhất là khi giá bán đang cạnh tranh. Song để đạt mục tiêu xuất khẩu tỷ USD vẫn là một chặng đường còn nhiều thách thức.
“Thực tế, chi phí nhân công rẻ và các lợi thế khác đã giúp giá chuối cạnh tranh, nhưng tại các vùng trồng, giá thu mua chưa cao, người nông dân chưa thu được lợi nhuận tương xứng. Do đó, để thúc đẩy ngành hàng này, cần đảm bảo đầu ra bền vững, tránh tình trạng được mùa mất giá”, ông Mười phân tích.
Bên cạnh đó, việc quá phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc cũng tiềm ẩn rủi ro. Khi thị trường này có biến động, đầu ra rất dễ bị ảnh hưởng. Ngoài ra, để tránh cạnh tranh với chuối nội địa của Trung Quốc, nông dân Việt Nam cần canh tác lệch vụ để hạn chế tình trạng rớt giá.
Vì vậy, ông Mười cho rằng để ngành chuối phát triển bền vững, cần tăng cường kiểm soát chất lượng, dịch bệnh, đẩy mạnh truy xuất nguồn gốc. Doanh nghiệp phải chú trọng phát triển thương hiệu, đặc biệt tại các thị trường khó tính như Nhật Bản. Về phía nhà nước, cần có thêm các chương trình xúc tiến thương mại để hỗ trợ doanh nghiệp tìm kiếm đầu ra.
Ông Võ Quan Huy, Giám đốc Công ty TNHH Huy Long An, cũng cho biết phần lớn chuối Việt Nam được xuất khẩu dưới dạng quả tươi, trong khi các sản phẩm chế biến sâu có giá trị gia tăng cao hơn như chuối sấy, bột chuối, rượu chuối… vẫn còn ở quy mô nhỏ lẻ.
Ngành chuối cần gia tăng các sản phẩm chế biến sâu. Ảnh: Thu Hà
“Để ngành chuối phát triển mạnh mẽ hơn, cần đa dạng hóa các sản phẩm chế biến sâu. Muốn vậy, cần có chính sách ưu tiên phát triển công nghiệp chế biến, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn, khoa học công nghệ và thị trường”, ông Huy kiến nghị.
Ngoài ra, cần có thêm các chương trình nghiên cứu, chuyển giao công nghệ nhằm tận dụng tối đa phế, phụ phẩm từ cây chuối, thay vì lãng phí như hiện nay.
Theo ông Huy, Nhật Bản là thị trường rất khắt khe nhưng khi đã xuất khẩu thành công sang thị trường này, việc chào bán sản phẩm cho các đối tác khác như Trung Quốc sẽ thuận lợi hơn rất nhiều.
Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, trong 6 tháng đầu năm 2025, chuối là mặt hàng xuất khẩu có giá trị cao thứ ba trong ngành rau quả (sau sầu riêng và thanh long), đạt 233 triệu USD. Dù vậy, dự báo tổng kim ngạch xuất khẩu chuối cả năm 2025 khó đạt 500 triệu USD. Điều này đồng nghĩa mục tiêu 1 tỷ USD vẫn là một kế hoạch dài hạn, đòi hỏi chiến lược bài bản và sự phối hợp đồng bộ từ sản xuất đến tiêu thụ.
(Theo Pháp luật TP. HCM)
Nguồn: https://stockbiz.vn/tin-tuc/vi-sao-qua-chuoi-viet-nam-dot-nhien-gay-sot-o-nuoc-ngoai/34679173
