Vị thế mới của Việt Nam trong dòng chảy đầu tư và M&A toàn cầu

Vị thế mới của Việt Nam trong dòng chảy đầu tư và M&A toàn cầu

Những yếu tố nền tảng gồm cải cách pháp lý, định hướng phát triển bền vững từ cộng đồng doanh nhân trong nước, chiến lược năng lượng sạch, cùng làn sóng M&A sôi động đang đồng thời tạo ra lực đẩy, đưa Việt Nam tiến gần hơn tới vai trò trung tâm mới của dòng vốn tại ASEAN.

Trong bối cảnh kinh tế thế giới bước vào giai đoạn tái cấu trúc sâu rộng, dòng vốn toàn cầu đang dịch chuyển mạnh mẽ theo hướng tìm kiếm các điểm đến vừa ổn định về chính trị, vừa có dư địa tăng trưởng dài hạn. Việt Nam, từ một thị trường “cận biên” trong nhận thức của nhiều nhà đầu tư quốc tế, đang từng bước hình thành “vị thế mới” khi là điểm đến của dòng vốn, và là mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu.

Tại diễn đàn M&A Việt Nam 2025 diễn ra chiều 9/12 tại TPHCM, ông Khanh Vũ -Tổng Giám đốc điều hành, VinaCapital Vietnam Opportunity Fund chia sẻ vè giai đoạn đại dịch COVID-19 và hậu phục hồi, thị trường đã phải đối mặt với mức độ bất định rất lớn từ đứt gãy chuỗi cung ứng, biến động nhu cầu, cho đến khó khăn trong định giá, khiến các nhà đầu tư, đặc biệt là các quỹ, buộc phải đưa thêm nhiều yếu tố rủi ro vào mô hình. Việc IPO hay thoái vốn gần như đóng băng đã làm thay đổi toàn bộ chiến lược phân bổ vốn.

Tuy nhiên, nửa cuối năm 2025 đã chứng kiến một sự dịch chuyển đáng kể. Những thay đổi về khung khổ pháp lý, sự ổn định chính sách, Nghị quyết 68, việc thị trường chứng khoán được FTSE Russell nâng hạng, cùng điều chỉnh trong chính sách tiền tệ đã cải thiện đáng kể niềm tin của khối ngoại. Ông Khanh Vũ nhận định: “Việt Nam đang chứng minh rằng chúng ta đi đúng hướng, đáp ứng được kỳ vọng về sự minh bạch, chắc chắn và khả năng dự đoán… những yếu tố quan trọng nhất đối với vốn quốc tế”. Không chỉ số lượng thương vụ tăng mạnh, mà cấu trúc dòng vốn cũng đa dạng hơn, lan tỏa sang bán lẻ, chăm sóc sức khỏe, hạ tầng thay vì chỉ tập trung vào công nghệ.

Theo ông Khanh, chu kỳ mới của Việt Nam không chỉ là chu kỳ tăng trưởng kinh tế, mà là chu kỳ trưởng thành về thị trường vốn, đặc biệt trong trung hạn, yếu tố cốt lõi để thu hút dòng vốn quy mô lớn.

Đại diện cơ quan quản lý, ông Bùi Hoàng Hải – Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết: “Chúng tôi cũng đã rà soát toàn diện các quy định pháp lý liên quan đến ngành, nhằm bảo đảm Việt Nam tiếp tục là điểm đến hấp dẫn của dòng vốn quốc tế”.

Năm 2026, thị trường chứng khoán Việt Nam đang ở rất gần các tiêu chí nâng hạng về mặt kỹ thuật, một yếu tố thu hút sự quan tâm ngày càng tăng từ các quỹ chủ động toàn cầu. Đặc biệt, các cải cách pháp lý đang tập trung tháo gỡ những nút thắt trong quá trình tham gia thị trường của nhà đầu tư nước ngoài. Việc bỏ quy định về đăng ký mã số giao dịch đối với nhà đầu tư gián tiếp là một bước tiến quan trọng. Bên cạnh đó, nhằm giải quyết một trong những vấn đề được quan tâm nhất, đó là giới hạn sở hữu nước ngoài (FOL).

Mục tiêu là tổng rà soát để loại bỏ hoặc giảm các giới hạn không còn phù hợp, chỉ giữ lại những giới hạn thực sự cần thiết đối với các ngành nghề đặc thù hoặc nhạy cảm. Đồng thời, UBCK và Bộ Tài chính cũng khuyến khích doanh nghiệp rà soát lại ngành nghề đã đăng ký để giảm bớt những ngành nghề chưa có hoạt động kinh doanh, qua đó mở rộng không gian cho vốn ngoại.

Diễn đàn M&A Việt Nam 2025 diễn ra tại TPHCM. Ảnh: TV

Sự chuyển dịch trong môi trường pháp lý không chỉ là về số lượng thương vụ, mà còn là về chất lượng và tiêu chuẩn của các giao dịch M&A. Theo bà Võ Hà Duyên – Chủ tịch Công ty Luật VILAF, các cải cách được thúc đẩy nhằm tiệm cận thông lệ quốc tế, đặc biệt trong việc bảo vệ quyền lợi cổ đông, nâng cao trách nhiệm của hội đồng quản trị và minh bạch hóa thông tin.

Ngoài ra, Việt Nam cũng đang mở rộng việc công nhận các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế, không chỉ giới hạn ở các đơn vị được Bộ Tài chính cấp phép, mà còn mở cửa cho các tổ chức như S&P và Fitch. Đây là bước đi nhằm hội nhập sâu hơn với thị trường vốn quốc tế và giúp các đánh giá tín nhiệm trở nên đáng tin cậy hơn đối với nhà đầu tư.

Từ góc nhìn của cộng đồng doanh nhân trong nước, ông Đặng Văn Thành nhìn nhận sự chuyển dịch từ mô hình tăng trưởng thuần túy sang mô hình gắn với trách nhiệm xã hội và môi trường. Ông nhấn mạnh: “Chính phủ cũng đã cam kết tới 2050 đạt Net Zero, đây là một sự chuyển mình. Việt Nam có thể là một trong những quốc gia đi sau về năng lượng sạch nhưng tốc độ phát triển rất ấn tượng và sẽ là xu thế chủ đạo cho giai đoạn 2026-2030”.

Theo Chủ tịch Tập đoàn Thành Thành Công (TTC Group), Việt Nam có lợi thế bờ biển dài hơn 3,500km, vị trí địa lý thuận lợi và nhu cầu năng lượng thực chất từ quá trình công nghiệp hóa đang tạo nền tảng tự nhiên cho chiến lược phát triển năng lượng tái tạo. M&A trở thành công cụ không thể thiếu để đón nhận dòng vốn và công nghệ sạch. Xu hướng dịch chuyển vốn khi các quỹ đầu tư ngày càng gắn tiêu chí ESG với quyết định phân bổ vốn.

Ông Thành nhấn mạnh M&A là trách nhiệm của doanh nhân Việt Nam, là việc chọn đúng thời điểm để bảo đảm quyền lợi và mở ra không gian phát triển cho nhà đầu tư, tận dụng tối đa lợi thế của một quốc gia đang phát triển với thị trường nội địa dồi dào.

Đại diện nhà đầu tư Nhật Bản, ông Tamotsu Majima – Giám đốc cấp cao RECOF Corporation cho biết doanh nghiệp Nhật thường tiếp cận M&A với tầm nhìn dài hạn, quy trình thận trọng, nhưng khi đã quyết định, họ sẵn sàng đồng hành bền vững. Những thương vụ gần đây như Kokuyo mua lại Thiên Long hay Hoshizaki hợp tác với Searefico, cho thấy Việt Nam đang trở thành mảnh ghép quan trọng trong mạng lưới sản xuất – tiêu thụ của doanh nghiệp Nhật tại châu Á.

Với tốc độ tăng trưởng cao, lợi thế từ nhiều FTA và vị trí địa kinh tế thuận lợi, ông Tamotsu Majima nhận định Việt Nam tiếp tục là điểm đến hấp dẫn nhất Đông Nam Á đối với dòng vốn M&A. Tuy nhiên, cạnh tranh thu hút đầu tư ngày càng gia tăng khi Hàn Quốc, Singapore, Thái Lan, Mỹ và Ấn Độ đều đẩy mạnh hiện diện tại Việt Nam. Bên cạnh đó, một số thách thức vẫn tồn tại trong quy trình pháp lý, đặc biệt ở kiểm soát tập trung kinh tế và quy định chứng khoán. Dù vậy, cùng với sự xuất hiện của các doanh nghiệp Việt bắt đầu mở rộng đầu tư ra nước ngoài, Việt Nam được nhận định đang tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành trung tâm M&A của ASEAN trong những năm tới.

Tiến Vũ

FILI

– 23:13 09/12/2025