Trong báo cáo công bố của MSCI, Việt Nam đã đạt được một số bước tiến quan trọng trong nỗ lực cải thiện khả năng tiếp cận thị trường.
Đáng chú ý là việc triển khai giải pháp thanh toán không yêu cầu tiền sẵn (non-prefunding) và lộ trình bắt buộc công bố thông tin bằng tiếng Anh – hai trong số các tiêu chí cốt lõi để nâng hạng lên thị trường mới nổi.
MSCI cho biết sẽ tiếp tục theo dõi hiệu quả thực thi các thay đổi này trước khi đưa ra đánh giá tiếp theo. Tuy nhiên, phần lớn các tiêu chí đánh giá của tổ chức này đối với thị trường Việt Nam hiện vẫn chưa thay đổi so với kỳ công bố năm trước.
Rào cản vẫn còn: Room ngoại, công bố thông tin và hạ tầng thị trường
Theo MSCI, vấn đề giới hạn sở hữu nước ngoài vẫn là điểm nghẽn lớn, khi nhiều ngành nghề kinh doanh bị áp mức trần sở hữu từ 0–75%. Điều này ảnh hưởng tới hơn 10% quy mô thị trường cổ phiếu Việt Nam.
Ngoài ra, tình trạng “kín room” ngoại vẫn phổ biến tại nhiều cổ phiếu dẫn dắt. Trong rổ MSCI Vietnam IMI, hơn 1% vốn hóa bị ảnh hưởng bởi việc không còn dư địa cho nhà đầu tư nước ngoài.
Một số quy định thủ tục liên quan tới nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN) cũng vẫn yêu cầu đăng ký mở tài khoản, chờ phê duyệt từ VSDC, và không có bản tiếng Anh đầy đủ, gây khó khăn trong tiếp cận và ra quyết định đầu tư.
Mặc dù vậy, kể từ tháng 9/2024, Bộ Tài chính đã yêu cầu các công ty đại chúng từng bước công bố thông tin bằng tiếng Anh, với lộ trình rõ ràng từ 2025 đến 2028. MSCI đang theo dõi quá trình triển khai này để đưa vào đánh giá trong các kỳ sau.
Hệ thống KRX đi vào hoạt động – tiền đề cho các sản phẩm giao dịch hiện đại
Sự kiện hệ thống giao dịch KRX chính thức vận hành từ ngày 5/5/2024 được đánh giá là bước ngoặt lớn. Theo báo cáo chiến lược tháng 6 của VNDirect, KRX sẽ giúp thị trường từng bước triển khai các sản phẩm như T+0, bán khống, giao dịch ký quỹ linh hoạt và vay chứng khoán – vốn là yêu cầu bắt buộc từ MSCI và FTSE trong quá trình xét nâng hạng.
Cùng với đó, Việt Nam cũng đã khắc phục phần nào yêu cầu “ký quỹ trước giao dịch” bằng giải pháp để công ty chứng khoán bảo lãnh thanh toán, triển khai từ tháng 12/2024. Tuy vậy, MSCI cần thêm thời gian để đánh giá tính hiệu quả và bền vững của chính sách này.
Kỳ vọng đưa vào danh sách theo dõi nâng hạng từ năm 2025
Dù chưa đáp ứng đầy đủ các tiêu chí để được nâng hạng trong năm nay, nhiều tổ chức phân tích cho rằng Việt Nam đang đi đúng hướng.
Theo BSC Research, 7/9 nhóm giải pháp cốt lõi đã được triển khai, bao gồm xử lý room ngoại, công bố thông tin, NPF (non-prefunding), hệ thống STP, KRX… Chỉ còn 2 yếu tố đang trong quá trình hoàn thiện là:
OTA (Omnibus Trading Account): Dự kiến triển khai trước tháng 8/2025
CCP (Central Counterparty Clearing House): Kỳ vọng vận hành trong năm 2026
BSC dự báo Việt Nam có thể được MSCI đưa vào danh sách theo dõi nâng hạng (Watch list) trong tháng 6/2025. Nếu đúng tiến độ cải cách, mốc nâng hạng chính thức có thể rơi vào kỳ đánh giá tháng 6/2027.
FTSE có thể tạo cú hích sớm hơn trong tháng 9
Khác với MSCI, FTSE Russell đang có đánh giá tích cực hơn. Theo báo cáo của VNDirect, tổ chức này có thể công bố nâng hạng Việt Nam lên thị trường mới nổi hạng hai (secondary emerging market) ngay trong kỳ đánh giá tháng 9/2025, nếu các dữ liệu thực tế về giao dịch thất bại (fail-trades) và prefunding cho kết quả tích cực.
Một quyết định nâng hạng từ FTSE trước sẽ đóng vai trò cú hích quan trọng, gia tăng tín hiệu tích cực từ thị trường quốc tế, góp phần thu hút dòng vốn ETF, quỹ chủ động và các tổ chức đầu tư nước ngoài vốn đang chờ đợi cơ hội thâm nhập sâu hơn vào thị trường Việt Nam.
Với tiến độ cải cách hiện nay, thị trường chứng khoán Việt Nam đang dần hình thành nền tảng pháp lý, kỹ thuật và chính sách cần thiết để nâng hạng. Dù còn nhiều yếu tố cần thời gian đánh giá, xu hướng mở cửa, cải tổ hạ tầng và thu hút dòng tiền quốc tế đang diễn ra rõ nét.
Trong bối cảnh khu vực ASEAN cạnh tranh mạnh mẽ về thu hút vốn, việc lọt vào danh sách theo dõi nâng hạng không chỉ mang ý nghĩa định danh, mà còn là bước ngoặt chuyển mình về chất của toàn thị trường.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/viet-nam-tung-buoc-thao-rao-can-nang-hang-chung-khoan-ky-vong-mo-ra-truc-hut-von-moi-tu-khoi-ngoai-1386699.html
