Khi “ông lớn” đa ngành bước vào cuộc chơi ngành thép
Ngày 6/10, thông tin Tập đoàn Vingroup chính thức thành lập Công ty TNHH VinMetal với vốn điều lệ 10.000 tỷ đồng đã khiến thị trường công nghiệp – tài chính dậy sóng. Lý do là bởi, ngành thép vốn là “sân chơi” đòi hỏi vốn đầu tư khổng lồ, chuỗi sản xuất phức tạp và thường gắn với các tập đoàn công nghiệp nặng lâu năm.
Vingroup, từ một tập đoàn đa ngành nổi tiếng trong lĩnh vực bất động sản, ô tô và công nghệ, gần nhất là những động thái tham gia vào hạ tầng và năng lượng, nay lại mở thêm “mặt trận” thép khiến giới đầu tư không khỏi đặt câu hỏi liệu Vingroup làm thép để làm gì? liệu điều này có ảnh hưởng đến ông vua thép của Việt Nam là Hòa Phát hay không?
Theo công bố, VinMetal được định hướng là nhà sản xuất thép đặc chủng và thép cuộn cán nóng (HRC), với công suất giai đoạn 1 đạt 5 triệu tấn/năm. Tuy nhiên, khác với mô hình đại trà của các doanh nghiệp thép truyền thống, VinMetal được thiết kế để phục vụ nhu cầu nội bộ của hệ sinh thái Vingroup, bao gồm VinFast (ô tô điện), Vinhomes (xây dựng dân dụng) và các dự án hạ tầng lớn.
Mục tiêu trọng tâm của Vingroup là nhằm tự chủ nguồn cung thép, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu, đặc biệt với thép ô tô và thép kết cấu phức tạp, đây là hai nhóm vật liệu mà Việt Nam vẫn phải nhập khẩu phần lớn từ Nhật Bản và Hàn Quốc. Việc làm chủ chuỗi này giúp Vingroup kiểm soát chi phí sản xuất, tối ưu hóa chuỗi cung ứng, đồng thời chủ động hơn trong chiến lược toàn cầu hóa của VinFast.
Vị thế Hòa Phát vẫn “vững như thép”
Dù gây chú ý lớn, song giới phân tích cho rằng VinMetal chưa thể tạo ra áp lực cạnh tranh đáng kể với Hòa Phát trong ngắn hạn. Nguyên nhân là bởi mục tiêu và quy mô hai bên rất khác nhau.
Hòa Phát hiện là doanh nghiệp thép lớn nhất Việt Nam, chiếm khoảng 35% thị phần thép xây dựng, 40% thị phần HRC nội địa, với sản lượng quý II/2025 đạt hơn 2,5 triệu tấn. Doanh nghiệp này sở hữu chuỗi sản xuất khép kín, trải dài từ khai thác quặng sắt, luyện than cốc, cán thép đến phân phối, giúp giảm chi phí đáng kể so với các đối thủ.
Ngoài ra, dự án Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát Dung Quất 2 (Dung Quất 2) với tổng vốn đầu tư gần 85.000 tỷ đồng và công suất 5,6 triệu tấn/năm dự kiến hoàn thành giai đoạn đầu năm 2026 sẽ giúp Hòa Phát củng cố vị thế “người khổng lồ” không chỉ trong nước mà còn trong khu vực.
Ở chiều ngược lại, VinMetal mới chỉ dừng ở mức đầu tư ban đầu, tập trung sản xuất thép đặc chủng cho nội bộ. Việc phát triển các sản phẩm thép chất lượng cao như thép ray, thép ô tô đòi hỏi nhiều năm thử nghiệm, chứng nhận quốc tế và chuyển giao công nghệ. Đây là rào cản kỹ thuật lớn mà ngay cả những nhà sản xuất thép lớn tại Trung Quốc hay Hàn Quốc cũng mất nhiều năm mới đạt được.
Bên cạnh đó, chính sách bảo hộ HRC nội địa cùng mạng lưới khách hàng rộng khắp từ Bắc chí Nam cũng giúp Hòa Phát duy trì biên lợi nhuận và giảm áp lực cạnh tranh. Trong khi VinMetal vẫn đang trong giai đoạn đầu tư cơ sở hạ tầng và chưa định hướng phân phối ra thị trường, Hòa Phát vẫn chiếm lợi thế về quy mô, kinh nghiệm, chi phí và thương hiệu.
Tác động dài hạn và triển vọng song hành
Các chuyên gia cho rằng, sự xuất hiện của VinMetal không phải mối đe dọa mà là tín hiệu tích cực đối với ngành thép Việt Nam. Nó cho thấy nội lực công nghiệp trong nước đang mở rộng, từ sản xuất tiêu dùng sang sản xuất vật liệu nền tảng.
Về dài hạn, nếu VinMetal thành công trong việc làm chủ công nghệ luyện thép đặc chủng, điều này có thể giúp giảm nhập khẩu, đa dạng hóa nguồn cung trong nước và thúc đẩy chuyển giao công nghệ cho toàn ngành. Tuy nhiên, để đạt được điều đó, cần từ 3–5 năm vận hành ổn định và chứng minh chất lượng sản phẩm.
Trong bức tranh ngắn hạn, Hòa Phát vẫn là người dẫn dắt, còn VinMetal đóng vai trò hỗ trợ nội bộ trong chiến lược công nghiệp hóa của Vingroup. Sự xuất hiện của một “tân binh” mạnh về tài chính nhưng chưa dày kinh nghiệm sẽ không làm lung lay “ngôi vương” của Hòa Phát, mà trái lại, có thể mở ra một chương mới cho ngành thép Việt Nam, nơi sản xuất gắn liền với nhu cầu nội địa, công nghệ cao và mục tiêu tự chủ vật liệu.
Tóm lại, VinMetal của Vingroup là bước đi chiến lược nhằm tự chủ chuỗi cung ứng và giảm chi phí cho các lĩnh vực mũi nhọn như ô tô điện, bất động sản, hạ tầng. Trong khi đó, Hòa Phát vẫn duy trì lợi thế áp đảo về quy mô, công nghệ và thị trường. Cuộc chơi thép Việt Nam vì thế không phải là một cuộc đối đầu, mà là sự bổ sung lẫn nhau trong tiến trình công nghiệp hóa sâu rộng của nền kinh tế.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/vingroup-lam-thep-lieu-co-khien-vi-the-cua-hoa-phat-lung-lay-1406158.html
