VinSpeed chuẩn bị phương tiện và công nghệ vận hành cho các dự án đường sắt tốc độ cao
Trong bức tranh chuẩn bị cho các dự án đường sắt tốc độ cao quy mô lớn, đặc biệt là tuyến Bắc – Nam, những chuyển động gần đây cho thấy Việt Nam đang bước sang một giai đoạn mới, từ thảo luận quy hoạch sang chuẩn bị các điều kiện kỹ thuật và công nghiệp nền tảng. Đáng chú ý, trong tiến trình này, công nghệ Đức đang xuất hiện đồng thời ở cả hai tầng then chốt của hệ thống đường sắt tốc độ cao.
Ngày 17/12/2025, Công ty CP Đầu tư và Phát triển Đường sắt cao tốc VinSpeed (thành viên của Tập đoàn Vingroup) đã ký kết thỏa thuận hợp tác chiến lược toàn diện với Siemens Mobility GmbH, thuộc Tập đoàn Siemens AG (Đức).
Theo nội dung ký kết, Siemens Mobility sẽ đảm nhiệm thiết kế, cung cấp và tích hợp đoàn tàu cho các dự án do VinSpeed đầu tư, đồng thời tham gia triển khai các hệ thống then chốt như tín hiệu, thông tin và cấp điện, những cấu phần được xem là “đầu não” của đường sắt tốc độ cao.
Trong thỏa thuận này, Siemens Mobility dự kiến cung cấp đoàn tàu Velaro Novo, dòng tàu cao tốc thế hệ mới với vận tốc khai thác lên tới 350 km/giờ. Cùng với đó, việc chuyển giao công nghệ được đặt ra nhằm từng bước nâng cao tỷ lệ nội địa hóa trong các dự án đường sắt tại Việt Nam. Song song với thỏa thuận hợp tác chiến lược, hai bên cũng ký thỏa thuận khung về cung cấp đoàn tàu và hệ thống liên quan cho các dự án cụ thể như tuyến Hà Nội – Quảng Ninh và tuyến đường sắt đô thị Bến Thành – Cần Giờ.
Hòa Phát đầu tư sản xuất ray và thép đặc biệt cho hạ tầng đường sắt
Nếu VinSpeed lựa chọn nhập khẩu trực tiếp đoàn tàu và công nghệ vận hành từ Đức cho giai đoạn đầu, thì ở một mắt xích khác của chuỗi giá trị, một doanh nghiệp trong nước lại đang đi theo hướng tiếp cận khác khi đầu tư mạnh để làm chủ công nghệ sản xuất vật liệu nền tảng.
Theo kế hoạch, ngày mai (19/12), dự án sản xuất ray đường sắt và thép đặc biệt Hòa Phát Dung Quất với tổng vốn đầu tư khoảng 10.000 tỷ đồng sẽ chính thức được khởi công tại Khu kinh tế Dung Quất, tỉnh Quảng Ngãi.
Dự án do Công ty CP Ray và Thép đặc biệt Hòa Phát Dung Quất, thuộc Tập đoàn Hòa Phát, làm chủ đầu tư, có công suất thiết kế 700.000 tấn mỗi năm. Đáng chú ý, toàn bộ dây chuyền công nghệ sản xuất ray cao tốc và thép đặc biệt của dự án được thiết kế, cung cấp và lắp đặt bởi SMS group, đây là tập đoàn công nghệ luyện kim hàng đầu thế giới đến từ Đức.
Trước đó, cuối tháng 5/2025, Hòa Phát và SMS group đã ký hợp đồng cung cấp công nghệ và dây chuyền sản xuất thép ray và thép hình, với lộ trình hoàn thành trong khoảng 20 tháng và dự kiến cho ra đời những sản phẩm ray cao tốc đầu tiên vào quý I/2027. Khi đi vào vận hành, Hòa Phát sẽ trở thành doanh nghiệp duy nhất ở Đông Nam Á sản xuất được thép ray cho đường sắt tốc độ cao, phục vụ các dự án trọng điểm trong nước cũng như xuất khẩu.
Công nghệ Đức là điểm chung
Sự song hành của hai động thái, một bên muốn nhập khẩu trực tiếp đoàn tàu và hệ thống vận hành từ Đức, một bên đầu tư lớn để tiếp nhận công nghệ Đức trong sản xuất ray cho thấy cách tiếp cận nhiều tầng của các doanh nghiệp trong nước đối với đường sắt tốc độ cao.
Ở những cấu phần có hàm lượng công nghệ cực cao và yêu cầu an toàn nghiêm ngặt, việc nhập khẩu trọn gói từ các tập đoàn hàng đầu thế giới vẫn là lựa chọn phù hợp trong giai đoạn đầu. Ngược lại, với những cấu phần có thể nội địa hóa theo lộ trình, việc đầu tư sản xuất trong nước giúp giảm phụ thuộc nhập khẩu và tăng tính chủ động dài hạn.
Trong lĩnh vực đường sắt tốc độ cao, ray thép được xem là “xương sống” của toàn hệ thống. Không chỉ chịu tải trọng lớn và rung động liên tục, ray cao tốc còn phải đáp ứng các tiêu chuẩn rất khắt khe về độ thẳng, độ cứng, độ bền mỏi và tuổi thọ khai thác. Đây cũng là lý do lâu nay chỉ một số tập đoàn thép lớn trên thế giới như Voestalpine (Áo), JFE (Nhật Bản), Baosteel (Trung Quốc) hay JWS Steel (Italy) có khả năng sản xuất loại vật liệu này.
Việc Hòa Phát đầu tư dây chuyền công nghệ Đức để sản xuất ray cao tốc không chỉ mang ý nghĩa kinh tế, mà còn đặt nền móng cho năng lực công nghiệp hỗ trợ trong các dự án hạ tầng chiến lược. Khi kết hợp với các dự án nhập khẩu đoàn tàu và hệ thống vận hành tiên tiến, chuỗi giá trị đường sắt tốc độ cao tại Việt Nam dần hình thành theo hướng đồng bộ hơn, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu.
Nhìn từ góc độ rộng hơn, tín hiệu hiện diện xuyên suốt của công nghệ Đức từ đoàn tàu, hệ thống tín hiệu cho tới ray và thép đặc biệt phản ánh một lựa chọn có tính chiến lược trong quá trình chuẩn bị cho đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.
Trong bối cảnh các dự án đường sắt tốc độ cao dự kiến triển khai trong nhiều năm tới, những động thái hiện nay có thể xem là bước chuẩn bị ban đầu nhưng mang tính quyết định. Không chỉ là câu chuyện nhập khẩu hay đầu tư, đó còn là phép thử đối với khả năng tiếp nhận công nghệ, tổ chức sản xuất và phát triển công nghiệp nền tảng của Việt Nam trong một lĩnh vực hạ tầng đòi hỏi tiêu chuẩn cao bậc nhất.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/vinspeed-hoa-phat-tat-bat-chuan-bi-cho-du-an-duong-sat-cao-toc-bac-nam-1419468.html
