Khi một doanh nghiệp dám nghĩ lớn
Chưa đầy một tuần sau khi thành lập, VinSpeed – công ty con của Tập đoàn Vingroup – đã khiến dư luận cả nước bất ngờ khi gửi văn bản đề xuất được thực hiện siêu dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, với tổng vốn đầu tư lên tới 67 tỷ USD và cam kết hoàn thành trong 5 năm.
Trong bối cảnh nhiều dự án hạ tầng cấp quốc gia thường phải thực hiện trong thời gian dài, đề xuất này nhanh chóng thu hút sự chú ý và tạo ra những luồng ý kiến khác nhau. Có ý kiến cho rằng đây là một hướng đi mới nhằm thúc đẩy phát triển quốc gia, trong khi một số khác đặt câu hỏi về tính khả thi, từ yếu tố kỹ thuật, nguồn vốn đến hiệu quả đầu tư.
Bởi lẽ, những quốc gia có nền công nghệ vượt trội như Nhật Bản, Đức hay Trung Quốc cũng mất hàng chục năm để xây dựng mạng lưới đường sắt tốc độ cao. Vậy VinSpeed đang nắm trong tay điều gì để dám cam kết một thời gian biểu “phi thường” như vậy?
Trên thực tế, Việt Nam đang bước vào giai đoạn cuối của thời kỳ dân số vàng – lợi thế mà chỉ đến một lần trong lịch sử. Theo các dự báo nhân khẩu học, đến sau năm 2045, dân số Việt Nam sẽ bắt đầu già hóa với tốc độ còn nhanh hơn cả Hàn Quốc hay Nhật Bản.
Điều đó đồng nghĩa với việc nếu không có đột phá lớn trong hai thập kỷ tới, chúng ta sẽ rất khó vượt qua “bẫy thu nhập trung bình” – nơi nền kinh tế bị mắc kẹt, không thể tiến lên nhóm phát triển.
Một tuyến tàu cao tốc rút ngắn thời gian đi lại giữa Hà Nội – TP.HCM từ hơn 30 tiếng xuống còn 5 tiếng có thể tạo nên một cuộc cách mạng kết nối. Du lịch nội địa sẽ bùng nổ khi người dân có thể đi chơi cuối tuần ở cách xa cả ngàn cây số. Logistics sẽ hiệu quả hơn, giúp giảm chi phí vận chuyển hàng hóa. Các khu kinh tế trọng điểm ở ba miền sẽ được nối liền không chỉ bằng mạng internet, mà cả bằng tốc độ thực của hạ tầng. Đặc biệt, đây sẽ là “bàn đạp” để thu hút vốn FDI chất lượng cao vào những khu vực hiện chưa được tiếp cận dễ dàng.
Câu hỏi đặt ra không phải là có nên làm không, mà là ai đủ sức làm?
Nhìn lại đường dây 500kV Bắc – Nam: Bài học lịch sử còn nguyên giá trị
Năm 1992, cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt từng đối mặt với làn sóng hoài nghi lớn khi quyết định xây dựng đường dây truyền tải điện 500kV từ Bắc vào Nam. Khi đó, đất nước còn nghèo, hạ tầng thiếu thốn, và gần như không ai tin một công trình như vậy có thể thực hiện được trong thời gian ngắn.
Thế nhưng, chỉ sau 2 năm, công trình hoàn thành, chấm dứt cảnh cúp điện triền miên ở TP.HCM và các tỉnh phía Nam. Đường dây này không chỉ thu hồi vốn sau 3 năm, mà còn trở thành nền tảng cho sự phát triển thần tốc của Đông Nam Bộ trong suốt thập niên 1990s, khi GDP khu vực này tăng tới 12–15%/năm và thu hút hàng chục tỷ USD đầu tư nước ngoài.
Ngày nay, khi nhìn lại, người ta gọi đó là quyết định thiên tài. Nhưng vào thời điểm đó, nó cũng được coi là một “canh bạc” đầy rủi ro.
Khi giấc mơ lớn cần sự đồng hành lớn
Dự án tàu cao tốc nếu được triển khai thành công sẽ là một “phép màu” ở cấp độ cao hơn nhiều so với đường dây 500kV. Nó không chỉ là bài toán kỹ thuật hay tài chính, mà là đòn bẩy chiến lược giúp Việt Nam chuyển mình toàn diện về kết nối vùng, phân bố dân cư, năng suất lao động và sức cạnh tranh quốc gia.
VinSpeed chưa đưa ra đầy đủ chi tiết về cách huy động vốn, công nghệ và phương thức triển khai, nhưng điều khiến đề xuất này khác biệt chính là: sự dám nghĩ lớn và cam kết về thời gian – điều mà chưa một nhà đầu tư trong nước hay quốc tế nào từng dám đưa ra.
Tuy nhiên, để đi từ đề xuất đến hiện thực còn là một chặng đường dài. Dự án cần được Chính phủ đánh giá kỹ lưỡng về tác động môi trường, khả năng sinh lời, quy mô vay vốn quốc tế, sự đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, và đặc biệt là sự chấp thuận của người dân các địa phương đi qua.
Đường sắt tốc độ cao không thể chỉ là giấc mơ của một doanh nghiệp, dù lớn đến đâu. Nó cần sự đồng hành, giám sát và hỗ trợ từ Chính phủ, các tổ chức tài chính quốc tế, và sự chấp thuận của cả xã hội.
Nhưng nếu chúng ta không khởi động ngay từ bây giờ, rất có thể đến khi muốn cũng đã quá muộn.
VinSpeed đang thắp lên một đốm lửa. Liệu đó có trở thành ngọn đuốc đưa đất nước bước vào một kỷ nguyên mới – như đường dây 500kV từng làm được hơn 30 năm trước?
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/vinspeed-va-tuyen-duong-sat-67-ty-usd-khi-khat-vong-can-vuot-qua-ca-su-hoai-nghi-1379403.html
