Ba chỉ số – ba cách chọn “bộ mặt” thị trường
Không khó để nghe thấy những câu than thở kiểu: “Sao chỉ số tăng mà tài khoản mình vẫn đỏ?”, hoặc “Hôm nay thị trường hưng phấn mà cổ mình cứ ì ạch”. Câu trả lời nhiều khi không nằm ở cổ phiếu, mà nằm ở… cách bạn đang nhìn vào thị trường – thông qua chỉ số nào.
Hiện tại, ba chỉ số phổ biến nhất trong giới đầu tư là VN30, HNX30 và VNX50. Dù đều đại diện cho nhóm cổ phiếu vốn hóa và thanh khoản tốt, nhưng phạm vi và trọng tâm của chúng lại rất khác nhau.
- VN30 là tập hợp 30 cổ phiếu có giá trị vốn hóa lớn nhất và thanh khoản cao nhất trên sàn HOSE. Đây là “nhóm trụ cột” của thị trường, thường bao gồm các ngân hàng lớn (VCB, BID, TCB…), bất động sản lớn (VHM, VIC), cùng một số doanh nghiệp đầu ngành như MWG, FPT, PNJ. Chỉ số này phản ánh sát sức khỏe của các “ông lớn”.
- HNX30 đại diện cho 30 mã dẫn đầu sàn HNX. Dù quy mô vốn hóa nhỏ hơn HOSE, nhưng HNX30 lại thiên về nhóm cổ phiếu midcap – tài chính – dịch vụ công, nơi nhà đầu tư cá nhân thường tìm kiếm cơ hội đầu cơ hoặc xoay vòng vốn nhanh.
- VNX50 là “chỉ số liên sàn”, gồm 50 cổ phiếu tốt nhất về vốn hóa và thanh khoản trên cả HOSE và HNX. Đây là chỉ số do Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam (VNX) phát triển nhằm phản ánh bức tranh toàn thị trường ở mức tổng hợp hơn. Nhiều ETF hiện nay cũng dùng VNX50 làm cơ sở.
Mỗi chỉ số là một “góc nhìn”. Cùng là một ngày giao dịch, VN30 có thể tăng vì nhóm ngân hàng bật mạnh, nhưng HNX30 lại giảm do nhóm midcap bị xả. Nếu chỉ nhìn một chỉ số, nhà đầu tư có thể đánh giá sai nhịp thực tế của thị trường.
Khi nào nên nhìn chỉ số nào để đánh giá thị trường?
Tùy mục đích đầu tư và phong cách giao dịch, việc chọn “ống kính đúng” để quan sát thị trường là điều rất quan trọng. Dưới đây là một vài gợi ý để định hướng:
1. Khi giao dịch theo xu hướng thị trường, hoặc đang đầu tư vào nhóm cổ phiếu trụ lớn – hãy theo dõi VN30.
VN30 thường là chỉ báo tốt nhất về sức mạnh dòng tiền tổ chức, đặc biệt trong các phiên có sự tham gia của khối ngoại và tự doanh. Ngoài ra, hợp đồng phái sinh (VN30F1M) cũng lấy chỉ số này làm tài sản cơ sở, khiến các biến động tại đây thường phản ánh sức ép hoặc kỳ vọng lớn của thị trường.
2. Khi tìm kiếm nhịp lướt sóng, nhóm cổ phiếu vừa và nhỏ – nên theo HNX30.
Sàn HNX và nhóm cổ phiếu trong HNX30 thường nhạy cảm với tin tức, dòng tiền đầu cơ, và phản ứng mạnh trong các giai đoạn thị trường nhiễu. Đây là khu vực mà nhà đầu tư cá nhân “ra – vào” thường xuyên hơn, nên các tín hiệu ở đây cho thấy phần nào tâm lý phổ biến của đám đông.
3. Khi muốn đánh giá thị trường ở góc nhìn tổng hợp hơn, hoặc đầu tư dài hạn theo ETF – hãy theo VNX50.
Chỉ số này phản ánh trung hòa giữa hai sàn HOSE và HNX, giảm thiểu ảnh hưởng quá lớn của các “siêu trụ” như VCB, VIC trong VN30. Một số ETF như SSIAM VNX50 cũng mô phỏng theo chỉ số này, giúp nhà đầu tư có thể đánh giá dòng vốn ngoại một cách tổng thể hơn.
Chọn sai chỉ số – dễ hiểu lệch thị trường
Đã từng có nhiều phiên thị trường “xanh điểm – đỏ tài khoản”. Nguyên nhân? VN-Index và VN30 tăng mạnh nhờ vài cổ phiếu lớn, trong khi số mã giảm lại áp đảo. Ai nhìn chỉ số thì thấy thị trường tích cực, nhưng ai cầm cổ phiếu midcap hoặc penny thì lại “đỏ bảng”.
Điển hình là giai đoạn 2022–2023, VN30 bị chi phối bởi vài mã như VIC, VCB, BID. Chỉ cần những mã này tăng nhẹ, chỉ số cũng đi lên, tạo cảm giác thị trường hồi phục. Tuy nhiên, nhóm midcap như DGC, DIG, DXG lại giảm đều trong nền thanh khoản thấp báo hiệu tâm lý thị trường thực chất vẫn còn yếu.
Ngược lại, có những thời điểm dòng tiền đổ mạnh vào cổ phiếu ngành chứng khoán, dầu khí, dệt may… nhưng lại không phản ánh rõ trên VN30. Khi đó, nhìn vào HNX30 hoặc VNX50 sẽ thấy được dòng chảy đang lan tỏa sang nhóm cổ phiếu ngoài trụ.
Đừng để chỉ số đánh lừa chiến lược đầu tư
Chỉ số là công cụ quan sát, nhưng mỗi loại chỉ số là một tấm gương phản chiếu khác nhau. Cũng giống như một bức tranh, có khi chỉ cần thay đổi ánh sáng là màu sắc đã khác.
Hiểu được cấu trúc và mục tiêu của VN30, HNX30 hay VNX50 giúp nhà đầu tư không chỉ đọc đúng nhịp thị trường, mà còn chọn đúng góc nhìn phù hợp với danh mục của mình. Trong đầu tư, không phải người nhanh nhất hay mạnh nhất thắng mà là người nhìn đúng hướng, vào đúng lúc.
Nguồn: https://kinhtechungkhoan.vn/vn30-hnx30-vnx50-dung-nhin-chi-so-sai-luc-keo-doan-nham-thi-truong-1384788.html
